Hello everyone!Now that the semifinals had took place we shoud apreciate the NQ countries that sadly did not make it in the final.The order I will talk about the NQ countries will be in alphabetical order.The things I'm about to say are strictly my opinions,please don't judge me in the comments.I will not talk too much about mistakes because this is a post about apreciation.I hope we will hear a lot from this artists in the future.Much love from 🇷🇴Romania🇷🇴(yes another NQ country😅)
🇦🇱Albania🇦🇱 Besa Kokedhima,if you ever see this post,you did great.You have an amazing voice,you are very talented and very beautiful ,you had a very nice outfit and you had amazing effects .Even though I believe that you should've kept the song in albanian and it was one of the underapreciated songs this year,it was after all an amazing song,full of passion when you sang it.I love you so much and I'm gonna look forward to your career as a singer because I know you'll do amazing on future.Greetings to all albanians people from here and all Albania,because you always give us something that shows us your culture🇦🇱.Shumë dashuri nga Rumania!🤗
🇦🇺Australia🇦🇺 Zaachariaha Fielding and Michael Ross,if somehow this post gets seen by you two,I want you to know that you we're awesome.I loved that your song contained some of Yankunytjatjara and I loved your staging,for two reasons,it was full of color and very flamboyant and it contained some aboriginal instruments,which really showed us this part of Australia that now I'm really eager to know more about.I'm gonna look at you future projects with pleasure.Greetings to all australians people from here and all Australia,because you give us memorable songs and you always qualify.Sadly this was not your year,but maybe next time🇦🇺Lots of love from Romania!🤗
🇦🇿Azerbaijan🇦🇿 Fakhri Ismayilov aka Fahree and Ilkin Dovlatov, if you two ever see this post,you had an amazing concert.I always listen to you song Ozunla Apar very first in the morning.I still can't believe that it did not qualify.I just love this song so much and I think it will always be my favorite from Azerbaijan,next to Always,Mata Hari and Cleopatra and The Hour Of Wolf.I love that you included azeri in it,it was only a little bit but it still counts, because we hadn't that in a song from Azerbaijan since Efendi with Mata Hari and I just love when countries come with a song in their national language.It shows us a depth in their culture through their language.The staging was full o symbolism and I love that.Fahree and Ilkin...you two have amazing voices and charisma,you two are very handsome and you had great outfits.I'm looking forward to your future projects as artists.Greetings to all azerbaijanis people from here and all Azerbaijan because somehow you always give us something unexpected🇦🇿Rumıniyadan böyük sevgi!🤗
🇧🇪Belgium🇧🇪 Thomas Mustin aka Mustii,if you ever see this post,you were truly amazing.I honestly did not expect from Belgium to not quality,but now we can't turn back in time.The song was amazing,I always listen to it when I fell down because it empowers me with energy.Honestly I think that the many microphones we're not necesary(just my opinion),however, Mustii you are an amazing singer and created an amazing song.I love that through the lyrics I can feel your passion and the dedication when you wrote it.I'm looking forward to your new projects as an artist .Greetings to all belgians people from here and all Belgium!🇧🇪Veel liefs uit Roemenië!🤗Beaucoup d'amour de la Roumanie!🤗Alles Liebe aus Rumänien!🤗
🇨🇿Czechia🇨🇿 Alena Shirmanova-Kostebelova aka Aiko,if you ever see this post,you we're truly aikonik(iconic)😅😉.I always listen to your song whenever I want to have a good vibe.I love the message from it,and it is true...we should put ourselves on a pedestal,before anyone else,not in an extreme way like pride and arrogance,but in order to be able to love someone and take care of someone,you should love yourself first.You we're truly amazing,you are a beautiful girl which have ana amazing vibe and an amazing singer and I'm looking forward to your new songs .Greetings to all czechs people from here and all of Czechia🇨🇿.Hodně lásky z Rumunska!🤗
🇩🇰Denmark🇩🇰 Anna Saba Lykke Oehlenschlæger aka SABA,if you ever see this post,you we're truly sensational.The emotion,the voice, the staging full of smoke and sand, the message,everything was perfectly executed.Truly surprising that this underrated gem did not qualify.Saba,you are truly an amazing woman which will have a blosoming career and will make amazing songs.I'm looking forward to listen to them.Greetings to all danish people from here and all Denmark🇩🇰.Meget kærlighed fra Rumænien!🤗
🇮🇸Iceland🇮🇸 Hera Björk Þórhallsdóttir,if you ever see this post,you we're truly exceptional.Even though I'm only 21,I still remember when you participated in 2010 with your song Je Ne Se Quoi.You we're sensational that year,and you were sensational this year too.I love that you always never gave up at Iceland National and tried for 5 times and 2 we're succesful.On the topic of 2024,Scared Of Heighs is a great song and is perfect when is sang by an amazing singer like you with an angelic voice.You wanted to have fun at Malmo and you wanted that everyone has fun and you did a phenomenal job.I really enjoyed your song.See you soon at Iceland 2025😉. Greetings to all icelandic people and all of Iceland!🇮🇸 Mikil ást frá Rúmeníu!🤗
🇲🇹Malta🇲🇹 Sarah Bonnici,if you ever see this post,you were phenomenal.Your whole concert was imaculate.Glad that Malta let Eurovision at their concert😉😅.I'm truly shocked that it did not qualify,but again,life is not fair.Catchy song?Checked.Choreography?Checked.Good vocals?Checked.I don't understand how this gem did not qualify.It was truly one of Malta's best songs that they ever sent.History repets itself, because last year we had The Busker with Dance Our Own Party and it was a really nice song,just like Loop.You did everything exceptional Sarah.I'm looking forward to your new future songs.Greetings to all maltese people from here and all of Malta. 🇲🇹 Ħafna mħabba mir-Rumanija!🤗
🇲🇩Moldova🇲🇩 Natalia Barbu,this comment will be a little personal because I'm romanian,but if you somehow see this post,you truly showed them what it really means to be romanian/moldovan.We're proud of you Natalia!Even though Romania did not participate,somehow through Moldova you also represent us.Our values,our morals,our countries through your angelic performance and voice.You we're truly exceptional and we wish you all the best of the best.You are an amazing woman with a soul made of gold.We hope to hear more about you in the future(only good things)❤️.Salutare tuturor fraților români și moldoveni de peste Prut!🇲🇩Multă iubire din România!🤗
🇵🇱Poland🇵🇱 Aleksandra Katarzyna "Ola" Wielgomas aka LUNA,if somehow this post gets seen by you,you we're truly the one who build the tower.The tower of our hearts and souls.You we're exceptional and sensational.You had emotions,I could see it in your gestures,but hey..who doesn't get nervous,Am I right?.I love the theme of chess and I love the song.I always listen to it whenever I want to feel more confident.Just like you say:"I'm the one who build the tower,I'm the one who holds the power"It was truly amazing.Eager to see you next songs😉. Greetings to all polish people from here and all of Poland🇵🇱.Dużo miłości z Rumunii!🤗
🇸🇲San Marino🇸🇲 Megara,if somehow this post gets seen by any of you all,you rocked the performance and the song.Your song means a lot to me.It gives me strenght whenever I listen to it.Your staging was phenomenal,maybe you had technical issues,but you we're amazing.I feel like I should't say this,but I will say it because it is not fair what happened,but hey,life is not everyday fair(with the risk of getting some hate)but I feel like you should've been the ones to represent Spain.Even if that wasn't the case I love your determination.You got rejected by Spain but you got up,whiped off your" loss tears"and went straight to San Marino.I guess glam rock and punk rock is not for everyone.Keep doing what you do.Being awesome and rocking on!I feel like we will hear about you in the future and I'm confident that we'll see you someday representing Spain.We're proud of you! Greetings to all spanish and san marinos people from here and all of Spain and San Marino!🇸🇲🇪🇦.Mucho amor desde Rumania!🤗Tanto amore dalla Romania!🤗

I know this has been discussed many times, and I don't mean drastic changes, but I believe Gheg vowels should definitely be added after the cultural unification with the Albanians from Kosovo. The mainstream music is totally Gheg-dominated, but except that Tirana, the city capital, is, I believe, the best result of the admixture between the current standard and the local Gheg dialect, the new generation of Tirana citizens, no matter if they are from the south or north, are more influenced by this admixture of standard and local dialect than their home dialect. Just my thoughts.

Hej hej!!
In 2 weeks I am going to visit for the first time Albania (everything is still really unknown for me).
I was wondering how easy is it to make friends with locals?? I am going to be in a hostal but I would like to talk with locals about culture, history, food, social things. I feel like the best way to know a country is to talk to people.
Do you think I can just ask a random Albanian person: "Mund te flas Shqip me ty''?? Or is approaching a stranger in a park, bar, etc... strange (like it might be the case in Scandinavian/Western countries).
Thanks for any advice.
Also, I am from Belgium. If anyone here is from Tirana and wants to grab a beer or explore the city together, please let me know!!

Gjashtë të vërtetat kryesore të fesë së krishterë

1. Është vetëm një Zot, e në të janë tri veta hyjnore: Ati, Biri dhe Shpirti Shenjt.
2. Zoti krijoi të gjitha sendet. Ai të gjitha i mban, i sundon dhe i drejton.
3. Shpirti i njeriut është i pavdekshëm.
4. Biri i Zotit u bë njeri dhe na shëlboi me vdekjen e vet në kryq.
5. Hiri i Zotit është i domosdoshëm për shëlbim.
6. Veprat e mira Zoti do t’i shpërblejë me lumturinë e amshuar, ndërsa veprat e këqija do t’i dënojë me mundimin e amshuar.

Mësimet e fesë i jep Kisha. Kisha katolike obligon pjesëtarët e vet, të pagëzuarit, që të besojnë në këto gjashtë të vërteta dhe në të gjitha mësimet e tjera dogmatike dhe morale që sjell magjisteri. Kishën e themeloi vetë Jezu Krishti. Ajo ndjek traditën apostolike të mësimit. Si bashkësi e popullit në shtegtim kah amshimi përpiqet të jetojë në drejtësi para Hyjit në luftim me mëkatin e trashëguar. Kisha tashmë është edhe ngadhënjyese, sepse ka në qiell engjëjt dhe shenjtërit. Kishë jonë është një në bashkësi me apostujt, Virgjërën Mari dhe Shpirtin Shenjt. Është e shenjtë jo në saje të besimtarëve që nuk mund të mëkatojnë, por në saje të detyrës që ia dha Krishti dhe drejtimit të Shpirtit Shenjt. Është katolike, sepse detyra e saj shtrihet në tërë botën dhe Ungjilli është i përcaktuar për të gjithë njerëzimin. Kisha është apostolike, sepse e ka themelin në apostuj. Ata na e lanë trashëgim fenë dhe sakramentet. Kisha është misionare. Ka për detyrë ta shpallë Ungjillin për kthimin dhe besimin në Hyjin dhe të ndajë sakramentet. Esenca e Kishës është shpallja e fjalës së Hyjit (martyria), kremtimi i sakramenteve (liturgjia), shërbimi në dashuri (diakonia). “Kisha është familja e Hyjit në botë“ (Papa Benedikti XVI, Deus Caritas Est, nr. 25).

Themelet e fesë së shenjtë

1. Njënia e Trinia e Hyjit.
2. Të mishëruarit, të munduarit, vdekja dhe të ngjallurit e Shëlbuesit tonë, Jezu Krishtit.

Njënia do të thotë së është një Zot i vetëm. Trinia do të thotë se në Hyjin janë tri Veta hyjnore, që quhen: Ati, Biri e Shpirti Shenjt. Të Mishëruarit, të munduarit, vdekja e ngjallja e Shëlbuesit tonë do të thotë se Veta e dytë e së Shenjtërueshmes Trini, Jezu Krishti, Biri i Hyjit, u bë njeri, u mundua, vdiq në kryq dhe u ngjall për ne. Fshehtësia thelbësore e fesë dhe e jetës së krishterë është Trinia e shenjtë. Hyji është njëkohësisht një Hyj, që iu shfaq popullit judeas. Ai është një qenie në tri veta, të cilat janë në të njëjtën kohë Hyj: e Atit, e Birit dhe e Shpirtit Shenjt. Biri, i njëlindur në kohë, jo i krijuar. Shpirti i Shenjtë (“Shpirti i Hyjit”) rrjedh prej Atit dhe Birit. Me këtë dogmë të Kishës u mor Koncili i parë i Nicesë në vitin 325 nën drejtimin e mbretit Konstantin.

Urdhri i dyfishtë i dashurisë

1. Duaje Zotin, Hyjin tënd, me gjithë shpirt, me gjithë zemër e me gjithë mendje tënde.
2. Duaje të afërmin tënd si vetveten.

Shkrimi i Shenjtë i Besëlidhjes së Vjetër njeh 248 urdhra dhe 365 ndalesa. Prej këtij katalogu të trashëguar rrjedhin edhe shumë të tjera të cilat u dhanë nga mësuesit e Ligjit. Jezusi, i pyetur një ditë për t’u sprovuar prej farisenjve, se cili është urdhri më i madh i të gjitha urdhërimeve, u përgjigj: “Duaje Zotin, Hyjin tënd, me gjithë shpirt, me gjithë zemër e me gjithë mendje tënde dhe duaje të afërmin tënd si vetveten” (Mt 22, 37–40). Urdhri i dyfishtë i dashurisë është veçori e krishterimit. “Krishterimi në kuptimin e plotë nuk mund të jetë pa dashurinë ndaj Zotit dhe të afërmit”, thotë një shpjegim i traditës së ekzegjezës ungjillore.

Rregulla e artë

Gjithçka, pritni prej të tjerëve, bëni edhe ju për ata.
Jezusi kishte qëllim të thadrojë dashurinë dhe respektin në zemrat e njerëzve ndaj njëri-tjetrit. Prandaj i mësonte dhe i qortonte njerëzit: Mos gjykoni; mos e shikoni lëmishten në sy të vëllezër28 ve tuaj; mos e përbuzni të shenjtën (krhs. Mt 7, 1–6). “Gjithçka dëshironi t’ju bëjnë juve njerëzit, bëjuani edhe ju atyre! Ja, vërtet Ligji e Profetët!” (Mt 7, 12).

Lumturitë

Lum skamnorët në shpirt sepse e tyre është Mbretëria e qiejve!
Lum ata që qajnë sepse do të ngushëllohen!
Lum ata që janë të butë sepse do ta trashëgojnë tokën!
Lum ata që kanë uri e etje për drejtësi sepse do të ngihen!
Lum të mëshirshmit sepse do të gjejnë mëshirë!
Lum ata që janë të pastër në zemër sepse do ta shohin Hyjin.
Lum pajtuesit sepse do të quhen bijtë e Hyjit.
Lum ata që salvohen pse kryejnë çka Hyji kërkon sepse e tyre është Mbretëria e qiejve.
Të lumët ju kur t’ju shajnë e t’ju salvojnë dhe kur, për shkakun tim, t’i thonë të gjitha të zezat kundër jush, por në rrenë!
Gëzohuni e galdoni, sepse i madh do të jetë shpërblimi juaj në qiell!
I lumtur është njeriu që ka fituar shëlbimin, parakusht i të cilit është besimi (krhs. Mt 16, 17; Lk 11, 28), qëndresa në fe (krhs. Jak 1, 12) dhe të qenët syhapët para ardhjes së Zotërisë (krhs. Lk 12, 37). Lumturitë janë emërtim i një pjese të Predikimit në Mal të Jezusit. Ato janë një radhitje prej 8 + 1 herë ”Lum” me të cilat Jezusi hap në mënyrë programore Predikimin në Mal. Lumturitë e Jezusit janë rruga e vërtetë kah lumturia. Lumturitë na bëjnë me dije se të gjithë që në sytë e botës shikohen si të pavlerë dhe të pagëzueshëm janë të lumtur në perspektivën e Mbretërisë qiellore.

Urdhërimet e Hyjit

Hyji thotë:

1. Unë jam Hyji yt. Tjetër Hyj mos të kesh e mos të adhurosh – pos meje!
2. Mos e merr emrin e Hyjit nëpër gojë kot!
3. Shenjtëroje ditën e diel e ditën e festës së urdhëruar!
4. Nderoje prindin tënd në qoftë se dëshiron të jetosh shumë përmbi tokë!
5. Mos vra!
6. Mos kurvëro!
7. Mos vidh!
8. Mos bëj dëshmi të rreme!
9. Mos lakmo njeriun e huaj për të keq!
10. Mos lakmo asgjë të huajën!

Dhjetë Urdhërimet, ose Dekalogu, janë përmbledhje ligjesh të cilat u shfaqën që nga Besëlidhja e Vjetër si vullnet i Hyjit për njerëzit. Me to filloi shfaqja e Hyjit në malin Sinai (Dal 20, 1–17, krhs. edhe Lp 5, 6–21). Këtë renditje të Dekalogut të marrë nga Bibla e bëri Shën Augustini. Dhjetë Urdhërimet janë themel i moralit të krishterë. Zoti kërkon prej nesh që të besojmë se është një Zot i vetëm, atë të vetmin duhet ta duam, sepse Ai është Gurra dhe Caku ynë. Ai kërkon prej nesh që të kemi frikë nderimi ndaj Tij, ndaj fshehtësisë së pafund të Hyjit, dhe kurdoherë që marrim emrin e Tij nëpër gojë të flasim çka i përket atij. Ai kërkon të marrim pjesë me pushimin tonë në pushimin e tij pas Krijimit dhe përmes të kremteve tona ta falënderojmë për krijesat dhe hirin e shëlbimit, ashtu siç na mëson Kisha të bëjmë të dielave. Ai kërkon të jemi të ndërgjegjshëm dhe të dëgjueshëm ndaj familjes, atdheut, shoqërisë dhe Kishës. Kërkon prej nesh ta duam jetën tonë dhe jetën e tjetrit, sepse trupi dhe shpirti janë dhurata hyjnore që na i besoi neve. Kërkon që të jemi të dëlirë në gjini që i përkasin dhe ta ruajmë të dëlirë dashurinë në jetën bashkëshortore. Kërkon ta respektojmë pasurinë dhe plëngun e tjetrit dhe të jemi të ndërgjegjshëm me atë të mirë që na përket neve dhe tjetrit pranë nesh. Na detyron që të jemi të përgjegjshëm ndaj punës dhe të vetëdijshëm në përdorimin e të mirave materiale Kërkon që të zbatojmë gjithmonë të vërtetën dhe saktësinë në të folur dhe në të vepruar, që ta ndërtojmë jetën tonë jo në rrena, shtiracakësi dhe shpifje, por në të vërtetën, dhe të jetojmë në paqe me të tjerët.

Urdhërimet e Kishës së shenjtë

1. Merr pjesë në Meshë çdo të diel e çdo festë të urdhëruar!
2. Agjëro të premteve dhe kohëve të caktuara sipas ligjit kishtar!
3. Rrëfehu dhe kungohu së paku një herë në vit, sidomos për Pashkë!
4. Mos bëj dasmë në kohë të ndaluara!
5. Paguaje detyrimin ndaj Kishës sipas ligjit!

Kisha Katolike është bashkësia e atyre që besojnë në Krishtin. Kishën e ka themeluar vetë Jezu Krishti. “Edhe unë po të them: Ti je Pjetër‑Shkëmb dhe mbi këtë shkëmb unë do ta ndërtoj Kishën time dhe dyert e ferrit s’do të ngadhënjejnë kundër saj!” (Mt 16, 18). Kisha e bazon mësimin e vet në Bibël dhe në traditën apostolike. Kisha është institucion, i cili jetën e vet e mbështet në sakramente, që janë shenjë të shenjta dhe gurrë e shëlbimit. Kisha e mbështet gjallimin e vet edhe në autoritetin formal-juridik të Papës, që është zëvendësi i Shën Pjetrit në tokë. Kisha gjatë shekujve gjithmonë ka dhënë rregulla dhe ligje për anëtarët e vet, të cilët i anëtarëson me anë të pagëzimit. Përpos Dekalogut Kisha ka edhe pesë urdhra të veçanta. Kërkon të shkojmë rregullisht të dielave dhe ditëve të kremte në Meshë, në të cilën përkujtojmë Ringjalljen e Krishtit dhe e takojmë atë në Eukaristinë e tejetshenjtë. Kërkon prej nesh të bëjmë ninesë dhe të agjërojmë për të përkujtuar tërë veprën shëlbimtare të Jezusit për ne. Nga mosha 18-vjeçare e deri në moshën 60-vjeçare detyrohemi të mbajmë dhe të agjërojmë të Mërkurën e të Përhimurit, të Premten e Shenjtë dhe në tërë kohën e Kreshmëve. Po në këtë kohë na urdhëron të heqim dorë nga ahengjet dhe dasmat. Porosit sakramentin e rrëfimit, i cili na liron nga mëkati dhe na fal rishtazi pafajësinë përmes zgjidhjes së mbarështuesve të vet, meshtarëve, dhe forcon ndërgjegjen tonë. Më pastaj, duke e marrë denjësisht kungimin, marrim vet Krishtin në trajtën e bukës dhe të verës. Kisha si familje e madhe shtegtare kah amshimi ka nevojë për të mirat materiale, të cilat i bashkon nga besimtarët.

Sakramentet

1. Pagëzimi
2. Përforcimi (krezmimi)
3. Kungimi
4. Rrëfimi
5. Vajimi
6. Urdhri i shenjtë
7. Kurora e martesës

Sakramentet i ka themeluar Jezu Krishti sipas vullnetit të vet të lirë dhe janë shenja të shenjta të hirit, të cilat veprojnë atë që shënojnë. Secilit sakrament i përket së pari themelimi nga vetë Jezu Krishti, së dyti shenja e jashtme dhe së treti veprimi i brendshëm i hirit. Kisha numëron shtatë sakramente, të cilat bartin në vete hirin e shenjtërimit dhe të ndihmës. Hiri që marrim në sakramente është secila ajo dhuratë mbinatyrore, të cilën na e dhuron Hyji që të mbërrijmë jetën e pasosur. Pra, sakramentet, që të japin tërë këtë të mirë, duhet t’i marrim shpesh. Sakramentet, për të qenë të vlefshme kur i marrim, duhet të kenë materien (p.sh. në pagëzim, ujin), së dyti formën (në pagëzim, fjalët: “Unë po të pagëzoj në emër të Atit e të Birit dhe të Shpirtit Shenjt”) dhe ai që ndan sakramentin të ketë qëllimin të bëjë atë që bën Kisha. Sakramentet i ndan vetë Krishti përmes dërgimit dhe autorizimit në shugurim që ua bën ipeshkvijve, meshtarëve dhe diakonëve. Në rast nevoje pagëzimin mund ta ndajë çdo njëri që ka qëllim sakramentin. Sakramentet mund t’i marrin vetëm të gjallët dhe ata në fill të vdekjes, për të cilët mendohet që ende nuk kanë dhënë shpirt. Përmes sakramenteve marrim dhuratat e Shpirtit Shenjt (në krezmim): urtinë, kuptimin, këshillin, forcën, dijen, përshpirtërinë, druajtjen e Hyjit. Eukaristia e shenjtë na mundëson të marrim vetë Jezu Krishtin nën trajtën e bukës dhe të verës si ushqim dhe pije shpirtërore – Korpin dhe Gjakun e tij, Shpirtin dhe Hyjninë e tij. Këtë sakrament e themeloi Krishti në Darkën e Mbrame me apostujt kur u tha: “Bëni këtë në përkujtimin tim” dhe i porosit që ta kremtojnë rregullisht në të ardhmen Eukaristinë (krhs. 1 Kor 11, 23–25). Rrëfimin e themeloi Krishti kur u tha apostujve: “Merrni Shpirtin Shenjt! Atyre që jua falni mëkatet, u falen, e atyre që nuk jua falni, nuk u falen” (Gjn 20, 22–23). Vajimi është shenjë e shpresës për të sëmurët tanë. Jezusi dinte për vuajtjen dhe të qenët të sëmurë. Ai i shëroi të sëmurët. Ai na dha dhuratë sakramentin e vajit të të sëmurëve. “Është ndokush ndër ju i sëmurë? Le t’i thërrasë udhëheqësit e Kishës! Ata le të luten mbi të duke e lyer me vaj në emër të Zotit dhe lutja e fesë do ta shpëtojë të sëmurin dhe Zoti do ta ripërtërijë e, në qoftë se ka bërë mëkate, do t’i falen. Rrëfejani mëkatet njëri-tjetrit dhe lutuni për njëri-tjetrin që të shëroheni!” (Jk 5,14–15). Krishti në Darkën e Mbrame themeloi edhe sakramentin e meshtarisë, që pasi të ketë marrë këtë rend, kandidati i përgatitur (i shkolluar dhe i sprovuar) do të ketë të drejtë t’i ndajë sakramentet. Ky sakrament ka tri shkallë: diakonatin, meshtarinë dhe shugurimin ipeshkvor. Sakramenti i shtatë është kurora e martesës. Sakrament në të cilin një djalë dhe një vajzë betohen para Krishtit për të jetuar deri në vdekje në dashuri dhe besnikëri, ashtu sikundër Krishti e do Kishën dhe qëndron besnik ndaj saj. Bashkëshortët marrim detyrim që t’i edukojnë dhe t’i rrisin fëmijët në frymën e krishterimit. Vetë çifti bashkëshortor që shkon në martesë është ndarës i këtij sakramenti. Meshtari përfaqëson Kishën.

Shtatë dhuratat e Shpirtit Shenjt

1. Urtia
2. Kuptimi
3. Këshilla
4. Forca
5. Dija
6. Përshpirtëria
7. Druajtja e Hyjit

Në Besëlidhjen e Vjetër Isaia profet i paralajmëron shtatë dhuratat e Shpirtit Shenjt si dhurata të mbretërisë mesianike: “Një pinjoll do të dalë nga trungu i Jeseut, një pip i zgjedhur do të piptojë nga rrënja e tij. Në të do të pushojë shpirti i Zotit, shpirti i urtisë e i dijes, shpirti i këshillave dhe i forcës, shpirti i kuptimit dhe i frikës së Zotit. (11, 1–2). Tradita e Kishës numëron shtatë dhurata të Shpirtit Shenjt të cilat i marrim në sakramentin e pagëzimit dhe të krezmimit. Vetë himni Veni, creator spiritus (Eja, Shpirt Shenjt) nga shekulli IX përmend shtatë. Kemi shumë nevojë për dhuratat e Shpirtit Shenjt: Që të mund të dallojmë të mirën dhe të keqen, na nevojitet urtia. Ne njerëzit mund ta kërkojmë dhe të gjejmë të vërtetën, sepse kemi forcën e kuptimit. Përmes dhuratës së këshillit vërejmë dhe dëgjojmë në zemrat tona çka Zoti na këshillon, që pasi të kemi kërkuar dhe gjetur të vërte35 tën, pasi të kemi vëzhguar dhe nuhatur në zemrat tona vullnetin e Hyji, të kemi forcën edhe të njëmendësimit të saj. Përmes dijes njohim Hyjin në gjithçka dhe mbi gjithçka. Përshpirtëria bën që ne të rrimë në komunikim me Hyjin dhe t’i mbështetemi atij. Frika apo druajtja e Hyjit na bën me dije se ai është i gjithëpushtetshëm dhe i gjithëmëshirshëm. Ose: dija: na ndihmon të mos e humbim marrëdhënien me Qiellin, që përmes saj ta lajmë dhe shpërlajmë në përsiatje krijimin. Kuptimi: Hyji na e besoi botën. Ai na fton të kërkojmë, që të mund të gjejmë dhe të mund të pyesim nga kemi ardhur dhe kah do të shkojmë. Këshilli: Sa vështirë është të vendosim; vetëm këshilli i mirë na shpëton në shumë situata. Urtia: Shkrimi i Shenjtë flet për urtinë si për motrën e Hyjit, e cila është përcjellëse që udhëheq kah jeta. Frika: Njeriu ka nevojë të shtanget para Madhërisë së Hyjit. Forca: Njeriu nuk është i parëndësishëm dhe i zhdukshëm në univers. Njeriu është shëmbëlltyrë e Hyjit të pafund, të gjithëpushtetshëm dhe të fortë. Kemi nevojë për forcën e Hyjit që ta ripërtërimë fytyrën e tokës. Shën Pali na shkruan: “Fryti i shpirtit është: dashuria, hareja, paqja, duresa, dashamirësia, mirësia, besnikëria, butësia, përkormëria” (Gal 5, 22).

Tri virtytet hyjnore

1. Feja
2. Shpresa
3. Dashuria

Virtytet e krishtera ose virtytet hyjnore janë mësimi themelor i krishterimit për lidhjen e njeriut me Hyjin. Pasja e tyre edhe rrit ndjesinë e vëllazërisë me njerëzit e tjerë. Kisha na mëson se ato i marrim në pagëzim. Për dallim nga Dhjetë Urdhërimet, ato nuk janë ligje apo norma veprimesh, por qëndrime të kërkuara dhe rregulla etike. Ato i përmend edhe vetë Shën Pali: “Tani, veç, mbetet feja, shpresa e dashuria – këto të tria – porse më e madhja ndër to është dashuria” (1 Kor 13,13; krhs. 1 Sel 1,3). Feja na e mban të gjallë shpresën në raste fatkeqësie dhe dëshpërimi, në raste fajesh dhe vetmie, në sëmundje dhe para vdekjes. Gëzimin, të cilin e themelojmë në shpresë, nuk mund të na marrë askush. Përmes kësaj shprese vyen të rritemi përmes durimit me vetveten dhe me të tjerët, përmes të qenit të zgjuar, përmes besnikërisë dhe durimit të vështirësive. Shpresa na jep guxim që të kapërcejmë edhe situatat e vështira të jetës. Feja, shpresa dhe dashuria na forcojnë dhe na shpirtëzojnë që ta duam jetën tonë dhe jetën e të tjerëve, që të bashkëpunojmë me të tjerët për zhvillim dhe për një shoqëri ku çmohet dhe respektohet dinjiteti i njeriut. Katekizmi i Kishës thotë: “Virtytet hyjnore janë themeli, shpirti dhe shenja dalluese e veprimit moral të të krishterit”.

Katër virtytet kryesore

1. Pjekuria (urtësia)
2. Drejtësia
3. Guximi
4. Përmbajtja

Pjekuria është dhuratë përmes së cilës ndajmë të mirën nga e keqja, bëhemi të vetëdijshëm për përgjegjësinë që mbajmë, dije për marrëdhëniet konkrete të sendeve me njëra-tjetrën dhe me tërësinë, aftësi për të udhëhequr jetën, për të gjetur gjykimin e duhur në situata të ndryshme, për të dhënë këshilla të mira dhe për të marrë vendimin e duhur. Drejtësia është gatishmëri e qëndrueshme e vullnetit tonë t’i japim dhe t’i lejojmë secilit atë që i përket, që është porosi e vetë Jezusit: “Lum ata që kanë uri e etje për drejtësi sepse do të ngihen!” (Mt 5, 6), kërkesë natyrore e pranuar edhe në Shkrimin e Shenjtë (Ur 5, 8), normë themelore e jetës së përbashkët. Guximi është qëndresë në vuajtje, kundërshtim i hidhërimeve, qëndresë në frikë para vdekjes, gatishmëri për të dhënë jetën, gatishmëri për të marrë mbi vete barrën e rrezikut për vlera të mëdha dhe flijim, gatishmëri e fortë e njeriut që me synimin e vet të moralit të mirë t’ia dalë në krye kundër vështirësive. Përmbajtja është vetëpërmbajtje në pije dhe ushqime, kontrollim i lakmive seksuale, përdorim i kontrolluar i të mirave materiale, vetëpërmbajtja në hidhërime, aftësi për të frenuar vetveten.

Veprat e mëshirshme të trupit

1. Jepi bukë të uriturit
2. Jepi ujë të eturit
3. Vishe të zhveshurin
4. Strehoje shtegtarin
5. Vizitoje të sëmurin
6. Vizitoje të burgosurin
7. Varrose të vdekurin

Mëshira është veti e karakterit njerëzor. Njeriu i mëshirshëm hap zemrën e vet ndaj mjerimit të tjetrit. Mëshira është dashuri ndaj të afërmit, humanitet. Mëshira është përkrahje: “Kur fqinjët e farefisi i saj dëgjuan se Zoti e tregoi mirësinë e vet të madhe ndaj saj, u gëzuan me të” Lk 1,58). Vetë Jezusi përmes shëmbëlltyrës së Samaritanit të mirë kërkon të jemi të mëshirshëm (krhs. Lk 10,37), na mëson të ndajmë lëmoshë (krhs. Mt 6, 1–4), na urdhëron t’i përngjajmë Atit, i cili është Zoti i mirë e i mëshirshëm, i ngadalshëm në zemërim dhe shumë i dashur (krhs. Ps 103, 8): “Bëhuni edhe ju të mëshirshëm sikurse (edhe) Ati juaj është i mëshirshëm” (Lk 6, 36). Shprehja më e njohur e mëshirës përshkruhet te Mateu 25, 34–36, me të cilën Jezusi na tregon se duhet të bëjmë mirë pa pasë pritur shpërblimin: “Ejani të bekuarit e Atit tim! Merrni në pronë Mbretërinë që u bë gati për ju që prej fillimit të botës! Sepse pata uri e më dhatë të ha, pata etje e më dhatë të pi, isha shtegtar e më përbujtët, isha i zhveshur e më veshët, i sëmurë e erdhët të më shihni, isha në burg e erdhët tek unë”.

Veprat e mëshirshme të shpirtit

1. Këshilloji ata që dyshojnë
2. Mësoji të paditurit
3. Qortoji mëkatarët
4. Ngushëlloji ata që vuajnë
5. Fali fyerjet
6. Duroji ata që të mërzisin
7. Lute Hyjin për të gjallët e të vdekurit

Sa shumë kotësi mësimesh sillen vërdallë nesh dhe kanosin ndërgjegjen tonë, shtojnë dyshimet në të vërtetat e Hyjit përmes ofrimit të lakmive dhe kënaqësive të kësaj bote. Shumë njerëz jetojnë në padijeni të ndryshme dhe kanë nevojë për dijen e Ungjillit. Ata që veprojnë keq në afërsinë tonë nuk duhet t’i shpirtëzojmë, por përmes qortimeve të drejta t’i kthejmë në rrugën e fesë. Shkrimi i Shenjtë përmend dëshpërimin e njerëzve (Zan 37, 35) dhe aftësinë njerëzore për të ngushëlluar (Zan 24, 67). Ngushëllimi i vërtetë është feja. Ajo na nxeh në jetën e përbashkët: “Së bashku me ju dhe mes jush, edhe unë të nxehem në fenë që e kemi të përbashkët, tuajën e timen (Rom 1, 12); “Në mes të këtyre vështirësive dhe provave që kemi, gjetëm në ju ngushëllim në saje të fesë suaj (1 Sel 3, 7). Falja dhe durimi janë kërkesë e patjetërsueshme e Shkrimit të Shenjtë. Falja e njërit-tjetrit parakusht që edhe Hyji të na falë neve: “Na i fal mëkatet tona, sepse edhe ne i falim fajtorët tanë” (Lk 11, 4). Lutja jonë për të gjallët e për të vdekurit e shton hirin dhe, përmes hirit shtohet numri i atyre që do të shëlbohen në Krishtin.

Shtatë veset kryesore

1. Mendjemadhësia
2. Koprracia
3. Fëlligështia
4. Hidhërimi
5. Grykësia
6. Smira
7. Përtacia

“Mëkati është fjalë, vepër ose dëshirë në kundërshtim me ligjin hyjnor” (Shën Augustini). Mëkati fyen Hyjin. Mëkati është qëndrim që e kundërshton edhe arsyen. Duke mëkatuar lëndojmë natyrën e njeriut dhe cenojmë solidaritetin njerëzor. Mëkatet kryesore quhen ato mëkate të cilat përfshijnë në vete edhe të gjitha mëkatet e tjera dhe prej të cilave rrjedhin edhe të tjerat. Mëkatet kryesore nuk janë mëkate në kuptimin e vërtetë, por vese (teka, trille, huqe) kryesore, në të vërtetë rrënjët e mëkateve, zanafilla, të cilat krijojnë parakushtet për mëkate të tjera. Katalogun e tyre së pari e bëri teologu grek Evagri i Pontit (346–400) për ta vazhduar pastaj papa Gregori i Madh (540–604). Përsëritja e mëkateve, edhe e mëkateve të lehta, çon në vese. Kisha na mëson se kush vendos qëllimisht, domethënë, me vetëdije dhe dëshirë, për diçka që e kundërshton ligjin hyjnor dhe cakun e fundit të njeriut, bën mëkat mortar. Ky mëkat e rrënon në ne virtytin hyjnor të dashurisë, pa të cilin nuk mund të kemi lumturi të amshuar. Hyji e tregon mëshirën e vet kundrejt nesh dhe na i fal mëkatet. Vetë Jezusi erdhi në botën tonë që ta çlirojë popullin nga mëkatet (krhs. Mt 1, 21). Jezusi në Meshë kurdoherë na bën me dije: “Ky është gjaku im – gjaku i Besëlidhjes – që do të derdhet për të gjithë në shpërblim të mëkateve” (Mt 26, 28). Mjerimi më i madh është mëkati, sepse ky mjerim godet shpirtin tonë. Vetë Jezusi thotë: “Ç’dobi do të kishte njeriu, nëse fiton mbarë botën, por humb vetveten ose e rrënon?”(Lk 9, 25).

Shtatë virtytet dhe veset kryesore

1. Përvujtëria – e kundërshton mendjemadhësinë
2. Dorëdhënia – e kundërshton koprracinë
3. Pastërtia – e kundërshton fëlligështinë
4. Durimi – e kundërshton hidhërimin
5. Përkormëria – e kundërshton grykësinë
6. Dashuria – e kundërshton smirën
7. Zelli – e kundërshton përtacinë

Fjala virtyt nënkupton gjithë forcën dhe qëndrimin e brendshëm të njeriut që të anojë kah e mira dhe të veprojë mirë me lehtësi dhe gëzim. Përgjithësisht fjala virtyt nënkupton pasjen e një vetie pozitive. Virtyti është pjesë e rritjes sonë shpirtërore. Letra e Dytë e Shën Pjetrit 1, 5–8 na mëson: “Për këtë arsye përqendroni të gjitha forcat tuaja që t’ia shtoni fesë virtytin, virtytit dijen, dijes përkormërinë, përkormërisë qëndresën, qëndresës përshpirtërinë, përshpirtërisë dashurinë vëllazërore, dashurisë vëllazërore dashurinë që përfshin gjithkënd. Sepse këto cilësi, nëse i keni dhe nëse përparoni në to, nuk ju lënë të papunë as të pafrytë në njohjen e Zotit tonë Jezu Krishtit”.

Gjashtë mëkatet kundër Shpirtit Shenjt

1. Dëshpërimi për shëlbim
2. Shpresa e rreme se do të shëlbohemi pa merita
3. Kundërshtimi i së vërtetës së njohur
4. Smira për hire të të afërmit
5. Ngurrimi ndër mëkate
6. Mospendimi i fundit

Mëkati kundër Shpirtit Shenjt sipas pikëpamjes së krishterë është ai mëkat, me të cilin mohohet veprimi i Shpirtit Shenjt dhe lëvdohet forca e të Keqit. Ky koncept shfaqet në Besëlidhjen e Re. Shprehjen Mëkat kundër Shpirtit Shenjt e hasim në Besëlidhjen e Re te Ungjilli i Mateut 12, 22–23. Farisenjtë thoshin se Jezusi po dëbonte shpirtrat e këqij përmes forcës së Beelzebulit, prijësit të shpirtrave të këqij, dhe mohonin se kjo po ndodhte përmes Shpirtit Shenjt. Prandaj Jezusi u thoshte: “Çdo faj e blasfemi do t’u falet njerëzve, kurse blasfemia kundër Shpirtit Shenjt, nuk do të falet. E nëse ndokush thotë ndonjë fjalë kundër Birit të njeriut, mund t’i falet faji, por nëse ndokush thotë ndonjë gjësend kundër Shpirtit Shenjt, nuk do t’i falet as në këtë botë as në botën e ardhshme”. Sipas pikëpamjes së Kishës katolike pamundësia e faljes vlen vetëm atëherë kur njeriu këmbëngul në mëkat kundër Shpirtit Shenjt deri në vdekjen e vet.

Katër mëkatet që kërkojnë gjyq para Hyjit:

1. Vrasja qëllimisht
2. Mëkati i fëlligështisë kundër natyrës
3. Shfrytëzimi i të varfërve
4. Mashtrimi në pagën e punëtorit

Tradita e Kishës me mësimin e vet të katekizmit kujton edhe mëkatet që lëshojnë kushtrimin deri në qiell para Hyjit. Vrasja prej Gjakut të Abelit: ”Zëri i gjakut të vëllait tënd bërtet tek unë prej dheut” (Zan 4, 10). Mëkati kundër natyrës ose mëkati i sodomasve: “Ankimi kundër Sodomës e Gomorrës është i madh dhe mëkati i tyre është tepër i rëndë. Unë duhet të zbres e të shoh a po veprojnë njëmend ashtu si po arrin ankimi deri tek unë. Do ta di a po a jo” (Zan 18, 20); “Bij e bija, të gjithë të tutë, që janë në qytet, nxirri jashtë këtij vendi. Do ta shkatërrojmë këtë vend, sepse është i madh ankimi kundër tyre para Zotit, i cili na dërgoi ta shfarosim” (Zan 19, 13). Shfrytëzimi i të varfërve ose ankimi i popullit të shtypur në skllavërinë e Egjiptit: “E pashë mjerimin e popullit tim në Egjipt dhe e dëgjova klithjen e tij për ndihmë për shkak të pashpirtësisë së mbikëqyrësve të tyre” (Dal 3, 7). Mashtrimi: Përgjithësisht përfshin klithjen e të huajit (endacakut, të vejave dhe bonjakëve): “Mos ia moho shpërblimin nevojtarit e skamnorit qoftë ai prej vëllezërve të tu, qoftë edhe prej të ardhurve që banojnë me ty në tokën tënde brenda qyteteve të tua: po atë ditë, para se të perëndojë dielli, jepja pagën e mundit të tij, sepse është skamnor dhe ashtu i dëshiron zemra e tij. Sepse përndryshe ai do të bërtasë drejt Zotit kundër teje: ky do të jetë për ty mëkat” (Lp 24, 14–15); “Ja! Paga që u hëngrët punëtorëve që u korrën arat, bërtet dhe – ofshama e korrëtarëve arriti në veshët e Zotërisë së Ushtrive!” (Jak 5, 4).

Gjërat e fundit të njeriut

1. Vdekja
2. Gjyqi
3. Ferri
4. Parajsa

Vdekja është mbarimi i jetës tokësore. Njerëzimi që nga zanafilla është i vetëdijshëm për vdekshmërinë e vet dhe e përjeton atë. “Kujtoje Krijuesin tënd në ditët e rinisë sate … para se të këputet litari i argjendtë e të copëtohet kandili i artë, të thyhet katrova në krua, të copëtohet qostra përmbi cisternë e të kthehet pluhuri në tokën e vet nga erdhi e shpirti të kthehet tek Hyji që e dha” (Ksh 12,1. 6–7). Sipas mësimit të krishterë në botën e njerëzve vdekja erdhi bashkë me mëkatin e Adamit. Mirëpo, përmes Krishtit vdekja mori një kuptim pozitiv. “Për mua Krishti është jetë dhe vdekja fitesë” (Fil 1, 21), “E vërtetë është kjo fjalë: Nëse ne vdiqëm bashkë me Të, bashkë me Të edhe do të jetojmë” (2 Tim 2, 11). Pas vdekjes secilin njeri e pret gjyqi personal, për secilin veçmas; shpesh thirret edhe gjyq i veçantë. Shkrimi i Shenjtë na bën të ditur se njeriut i është përcaktuar vetëm një herë vdekja: “Njerëzve u duhet një herë të vdesin – e pastaj vjen gjyqi” (Heb 9, 27). Shën Gjoni i Kryqit thotë: “Në mbrëmjen e jetës sonë do të gjykohemi sipas dashurisë sonë”. Purgatori është gjendje pas vdekjes në të cilën vijnë disa prej të cilëve që do ta mbërrijnë shëlbimin e amshuar në Qiell, por u duhet edhe një shndritje që të hyjnë plotësisht në lumturinë e amshuar. Besimtarët në tokë mund të luten për shpirtrat në purgator që të mund të përshpejtohet pastrimi. Nevojitet pastrimi, sepse në Qiell s’mund të hyjë asgjë e papastër dhe të qëndrojë si e tillë para pranisë së Hyjit (krhs. Zb 21, 27). Pos gjyqit personal njerëzimin e pret edhe Gjyqi i fundit. Ferri është ndarje e përgjithmonshme prej Hyjit. Mundësia e ferrit mund të kuptohet vetëm në kontekstin e lirisë së njeriut. Bibla na flet rishtazi për mundësinë e ferrit. Derisa Jezusi qortonte njerëzit për padrejtësi përmendi: “Shlliga e gjarpërinj gjarpërinjsh! Si do t’i shpëtoni dënimit për ferr” (Mt 23, 33); “Këta do të shkojnë në mundim të përjetshëm, kurse të drejtët në jetën e pasosur” (Mt 25, 46). Shën Pali flet për ferrin si për dënimin e pasosur larg nga fytyra e Zotit dhe nga lavdia e madhërisë së tij (krhs. 2 Sel 1, 9). Parajsa nuk është vend (hapësirë) i madhësisë fizike, por madhësi eskatologjike. Parajsa është njëmendësim personal: bashkësi e përhershme me Hyjin. Sipas mësimit të Kishës ata që vdesin në hirin dhe miqësinë e Hyjit dhe që janë krejtësisht të shndritur do të jetojnë përgjithmonë me Krishtin dhe do ta shohin Hyjin ashtu siç është (krhs. 1 Gjn 3, 2), do ta shohin faqe‑faqas (1 Kor 13, 12). Të fitosh parajsën do të thotë të jetosh bashkë me Krishtin (krhs. Gjn 14, 3). Vetë Jezusi na flet për parajsën, por duke e përshkruar si “Mbretëri të qiellit” dhe “Mbretëri të Hyjit”: “Do të vijnë nga lindja e nga perëndimi, nga veriu e nga jugu dhe do të ulen në tryezë në Mbretërinë e Hyjit” (Lk 13, 29). Parajsa përshkruhet nga Jezusi si bashkim i njerëzve me Hyjin, si dasmë, si tërësi gëzimi (krhs. Mt 22, 1–3; 25, 13; Zb19, 7–9). Parajsa është “lavdi”, (Lk 24, 26), “lumturi” (Mt 5, 8) dhe “shikim i Hyjit” (Zb 22, 4).

In historical times, Messapic was spoken in southern Italy. However, there was a tradition that speakers of Messapic came from Crete (Whalen, 2023a). If this was based on their tradition, or clear similarity to people from Crete observable at the time, this could be true. Currently, it is seen as close to Albanian. Though the only contact with Greek, under the Albanian theory, would be with Greek colonists in Italy, after an unknown period in which their only neighbors would be speakers of Italic and Etruscan, there are many, many obviously Greek words in Messapic, that are said to be loans, and very little Italic. G. árguros ‘silver’, Ms. acc. argorian; Ms. (e)ipigrave ‘he wrote’, G. epigráphō; and all native names of gods are Greek. Why would this people who supposedly came from Illyrian territory to Italy have so many Greek loans, even replacing their entire pantheon? Greek Aphrodī́tē : Aprodita, Zeús : Zis, Dēmḗtēr : Damatura / Damatira, *Athānā > Thana. In hupo- : hipa-, there is *u > i, so Zeús : Zis is also likely a loan.
​
Even their names were Greek:
​
G. Hippikós, Híppakos, Ms. Hipaka / Ipaka / Hopaka
​
G. streblós / strabós / strábōn ‘bent / twisted / squinting’, Strábōn, Ms. Staboos (tr vs. t also in Látrōn, Phoc. Latōnós; like str- > *tsr- > *dzR > NG zabós )
​
G. Plátōn : Ms. Platoor / Platur / Prátur shows n / r, like *perk^-sk^-tlo- > U. persklu ‘public prayer’, Ms. pensklen ‘chapel’ (acc). This matches Cretan l / r and G. dia. l > n (eluth- > Att. eltheîn, Dor. entheîn; phíltatos / phíntatos ‘dearest’; L. merda, TB melte ‘dung’, G. mínthos ‘human ordure’ (also with e > i, d > th, as in Crete)
​
G. Andréās, gen. *Andréwāho > Andréou, Ms. gen. Andiraho
​
G. Mātréās / Mētrâs, fem. Mētrṓ, Ms. Marta
​
G. Makháōn, Cretan Mágōs, Ms. Mahehos
​
Plato and Strabo would not ignore such evidence. The analogical gen. -ho added to masc. a-stems is a feature of Greek, along with all others here. Nothing is like Albanian, except those features that Greek already is known to share with it. That *Andréwāho > Andiraho is true is seen in cognates:
​
G. teúktōr ‘maker’, ánthrōpos ‘man / human’, Ms. Taotor Andirabas ‘Maker of Man’ (*eu > *öü > ao in *k^leu-si > Ms. klaohi, Skt. śróṣi ‘hear (impv)’)
​
The change of names in -ōn > -ōs is not a theory that just concerns Ms., but a fact seen in Crete, from where they came:
​
G. Púrōn, Cr. Púrōs / Púrōos
​
G. Túrōn, Cr. Turṓs
​
G. Brótōn, Cr. Brṓtōs
​
G. Makháōn, Cr. Mágōs
​
*Látlōn > Phoca. Látrōn, Phoc. Latōnós, Cr. Látōs
​
G. fem. Tharsṓ, masc. Thrásōn, Cr. Thárōs < *Thárrōs < *Thársōs
​
Since *-ōn > -ōs / -ōos makes little sense, this shows that IE n-stems with nom. in *-o:n / *-o: remained in Greek. Just as some names alternated -ōn / -ōnos (G. Tēlephôn / Tēléphōnos, Kórōn / Kórōnos, Látrōn ~ Latōnós, god Seilēnós from *selwḗn (*serwḗm > Linear B se-re-mo-ka-ra-o-re ‘(decorated with) siren heads’), Tīthōnós from *tīthōn ‘cicada’), the older nom. *-ō added -s or -os by analogy with o-stems.
​
Understanding the basic sound changes allows less obvious names to be related by the same. Many seem related to Macedonian changes, such as kh > g:
​
*Megaklewe:s > G. Megaklês, *Mögaklöwö:s > Ms. Mooklioos (with rounding by P like *eu > *öü > ao in *k^leu-si > Ms. klaohi; for palatal *l^, see below)
​
G. oínē ‘vine / wine’, Ms. Vina, Vunia < *wuyna \ *wunya
​
G. Oinádēs, Ms. Vinnadeus (proving the equation above; *ny > nn as in Marchesini)
​
G. Kórinthos, Cr. Karaíthōs, Ms. gen. Kortheihi (metathesis of *Koreith-, *i > ai as in Mac.)
​
G. Euphaínetos, Ms. Vaanetos
​
For the long -aa- in Vaanetos, Macadeonian had *ai > a(:) in *H2aidhriyā > G. aithría ‘clear weather’, Mac. adraía. Though G. did not mark the length of letters like A, most languages with length distinctions change diphthongs into long vowels. This would show eu- was pronounced ev- in dialects early, as late, and *vf > v / f (also explaining loss of -u- in *davfnā > Greek dáphnē / daukhnā- ‘laurel’). This is found in Ms. Daxtassi Vaanetos ‘Vaanetos, son of Dazet’.
​
In Mooklioos, only an origin in a word of at least 4 syllables makes sense, and the match with Greek can’t be ignored. A sequence of -ioo- representing 3 successive V’s is unlikely (except maybe in Greek); if -li- represented *l^ (palatalized before *e, then *ew > *öw), it would make sense of another group:
​
A palatal *t becoming th is known in Ms. (*kWe > *k^e > *t^e > G. te, *t^i > Ms. ti / thi ‘and’); thus, Simona Marchesini (1995) derived Ms. Blatthes < *Blatyos, but also did not consider dissimilation of *y-y or *y > l. Ms. Blatthes, Cr. Bíaththos are cognate, and the missing link is provided by the presence of the name P Blattius Creticus (found on an offering in the Alps). Hitchman in “Some Personal Names from Western Crete” shows that Cr. Bíaththos and G. Talthúbios (from thaléthō ‘bloom/thrive’ and *gWiH3wo- ‘alive’, with loss of *H in many compounds) were names alternately passed down to father and son, which made him question if G. bio- gave Bíaththos (such names are often related in one out of two elements). Indeed it did, with *y-y or *y > l (or *y > *l^ > l as in Arm. *yugo-m ‘yoke’ > luc; *ye(:)kWrt ‘liver’ > leard ):
​
*gWiH3oto- ‘life’ > G. bíotos / bíos, *biotios > Cr. Bíaththos, *by- > bl- in P Blattius Creticus, Ms. Blatthes / Blathes
​
*yaH2- > Skt. yā- ‘go’, H. ya- ‘go / march’; *yaH2won- > G. Iéōnes > ‘Ionians’
​
*yaH2wo- > H. lahha- ‘*march > campaign’, G. lāós ‘men / soldiers / people’
​
Seeing that both Ms. names and those from Crete that do not look immediately Greek are derived from sound changes in unknown or little known dialects of Greek helps in proving their connection. If each group shows the same changes, legend says they came from Crete, and these names are found in both places, etc., there is no reason to doubt this any more than any piece of evidence from stories.
​
It is not just names; all words are Greek, showing few differences from known dialects. PIE *wetes- > G. auto-etḗs ‘in/of the same year’, Ms. atavetes with au > a, o > a. This auto- as ‘same’ is not normal in IE words with *wet(os)- of the same meaning, it’s unique to G. Changes like Ms. *o > a are seen in Macedonian, and I will give many more. PIE *bher- ‘carry’ > G. phérō, Ms. 3pl. subj. beran; G. phílos ‘one’s own/friend/deaworthy’, Ms. biles, gen. bilihi, ‘son’, show ph > b like Mac. Changes of e > i like G. dia. (*kWetwor- ‘4’ > Hom. písures / Les. pés(s)ures ), and since *-yo > -i matches that seen in G. sílphion ‘silphium / laser(wort)’, *sirphio- > *sirphi- > Latin sirpe; PIE *gWlhinyo-s > *koleniyo-s > Cr. *koleni-s > NG Cr. kolénēs ‘oak-grove’. Change of ph > p by r in sirpe matches G. Aphrodī́tē : Ms. Aprodita, probably only when in different syllables (if regular).
​
How would *upo- become hipa- without Greek *u- > hu-, Greek *u > ü, and dialect Greek ü > i? None of this appears in Alb., and this is the simplest of all examples. Why *s > h in exactly the environments for G., not Alb.? Why would Messapia be ‘between the waters’ (known to be a word for ‘peninsula’, based on their location), from *medhyo- ‘middle’ when *dh > d in Alb.? This requires *dh > *th, *thy > ss, remaining *th > d. This is the sequence in Mac., not Alb., and there is no way to avoid this.
​
In G. theóphoros ‘possessed by a god / (divinely) inspired’, Ms. t(h)abara- ‘priest’, they come from PIE *dh(e)H1so-, so Alb. would have d-. Though Mac. changed *th > d later, when the V created by vocalization of *H1 formed, it was different from *e, maybe *H1 > *E or *ǝ (open or reduced V). Then, unstressed *ǝ > 0 (or all *ǝ > 0 unless it would create a monosyllable). Loss of *H1 by *s ( > *h ) might also be responsible. For *H becoming *ǝ that could be deleted, see *H1isH2ro- > *HihHro- = *HihHǝro- > *Hihǝro- > G. hierós \ hiarós \ iarós \ îros \ ros ‘mighty/supernatural’), with -a- expected in all, not -a- vs. -e- / -0-.
​
Even *n disappeared before *Ch, showing that it was a fricative, and a devoiced *d became t / th (just as G. dáptēs ‘eater / bloodsucker (of gnats)’, Cretan thápta ‘gnat’, more below), which only works if *d was *ð. The 3rd sng. -s must be G. -si < -ti, the opt. 3rd pl. -ain is like G. -oint-, which is not an allowed cluster in any IE but Greek. All this points to a language very similar to Macedonian, in which almost every word was seen in Ionic G., only differing due to sound changes.
​
In Ms. kos kraapati argorian ‘whoever should steal the money’, kraap- would have a long V from a diphthong, *au or *ai. This obviously is from *kraup-, which matches G. kalúptō / krúptō ‘cover / hide / conceal’ (with meaning as in kléptō ‘steal / conceal’). It shows that r vs. l is part of a sound change, and other IE do not have kl- > kal- or obvious cognates of these forms. It is pointless to continue looking elsewhere when all matches are in Greek.
​
If ph > p in loans (Aprodita), why ph > v in (e)ipigrave? Ms. had native words with -p-. This suggests it was older, which makes no sense, or that phr > pr but VpV > VvV. This is impossible due to -p- in hipa-, etc. Only a stage with -ph- > -f- > -v- (like Arm.) would work, which prevents these from being loans. Words with VCi > ViCi like *-osyo > -aihi; Ms. (e)ipigrave, G. epigráphō; also might show an Arm.-type change. If ei- / i- is just spelling, the *sy > *hy > ih resembles G. *ny > in, and intermediate *-oiho is possible, too. Even deiva / diva ‘goddess’ is from *thewos < *theos < *thehos, G. theós, with new glide (as in *bhiliyos > G. phílios ‘friendly/beloved’, *biliwos >> Ms. biliva ‘beloved (fem)’), with dialect eo > io, among many examples of *e > i.
​
Early loans from Greek to Ms. to Latin are much more extensive than expected if Ms. merely contacted Greek at much the same time as the rest of Italy, and often show alternation of l / r or l / d, both seen in dialects on Crete (Cr. thápta ‘gnat’, Polyrrhenian látta ‘fly’), and other such changes. No historical Greeks who came to Italy are specifically known to speak a dialect with l > r.
​
G. Odusseús / Olutteus / Ōlixēs, L. Ulixēs
​
G. Poludeúkēs, *Poluleúkēs ‘very bright’ >> L. Pollux (like Sanskrit Purūrávas- ‘*very hot’)
​
G. númphē, L. lumpa ‘nymph, (spring) water’, Oscan *dümpa > diumpa- (with dissimilation of nasals n-m > l-m)
​
G. phál(l)aina ‘whale’, L. balaena
​
G. kārabís / kā́rabos ‘ horned beetle / crayfish’, sḗrambos ‘kind of dung beetle’, L. scarabaeus
​
G. thṓrāx, Ion. thṓrēx ‘corslet / coat of mail’, L. lōrīca ‘coat of mail / breastplate’
​
G. lógkhē ‘spear’, L. lancea
​
G. parṓn ‘light ship’, L. parō
​
G. pálmē ‘light shield’, L. palma / parma ‘small round shield’
​
G. sílphion ‘silphium / laser(wort)’, *sirphi > Latin sirpe
​
G. eléphās ‘elephant / ivory’, *erefōs > *erebor > L. ebur ‘ivory’
​
G. mū́rioi ‘great number / 10,000’, *mū́lyi > L. mīlle ‘thousand’, plural mīlia
​
G. tûkon / sûkon, *thü:kos > L fīcus ‘fig’
​
G. látron ‘payment’, *látlōn > L. latrō ‘mercenary / bandit’
​
G. pháskō ‘say/believe’, báskō; báskanos ‘invoking/imploring / casting a spell’; baskaínō >> L. fascīnō ‘enchant/bewitch/envy’
​
G. atāburī́tēs ártos ‘a kind of loaf’ >> L. Atābulus ‘burning wind blowing in Apulia / sirocco’
​
G. sḗrambos ‘kind of dung beetle’ is the source of the name Cr. Sḗrambos. Also kēraphís ‘kind of locust’. That G. broûkos / breûkos ‘grasshopper’ is also >> Cr. Breûkos shows a tendency in naming. That a Cretan form like *ska:rabos existed and gave L. scarabaeus seems clear. Knowing that this path existed shows a clear connection among Crete, Greek words in Latin and Ms., and Ms. as from Crete. These words are likely << ‘horn’, *k^(e)rsro- > ON hjarsi ‘crown (of the head)’, G. kórsē ‘head / temple’, showing these are native G. words. A similar path in TB karse ‘deer?’.
​
For tûkon / sûkon > *θü:kos > L fīcus (Italic change of *θ > f), palatal *t also becoming th is known in Ms. (*kWe > *t^i > ti / thi ‘and’; Blatthes, Blattius); *tu > *t^ü is needed in dia. with sûkon, so putting these together leaves Ms as the only choice. This ü > i is needed for others (mū́rioi > mīlia). Why would Ms. have borrowed a supposedly foreign Greek word, changed it by its own standard in a few years, then been the source of another loan into Latin when Greeks presumably were plentiful in the area? The only idea that makes sense is that *thü:kos is a native Ms. word, that they loaned into Latin in the centuries before any (other) Greeks arrived.
​
For *látlōn > L. latrō, compare the names *Látlōn > Phoca. Látrōn, Phoc. Latōnós, Cr. Látōs. Since Phoc. Látropos also exists, these are clearly related (Phoc. Greeks founded Phocaea; these rare names being seen there makes 2 separate derivatives very unlikely). If native L., it would have *l-l > l-r after *tl > kl (*lutlom > lucrum).
​
Why would phálaina > balaena? Standard theory says a Mac. form was responsible, but Italians weren’t in contact with Macedonians, but Messapians. Mac. *o > a in lógkhē > lancea is equally unlikely, but Ms. had *o > a (not PIE *o > a, but G. *o > a ). Ōlixēs, L. Ulixēs shows ō > u like Ms. Platoor / Platur. If eléphās > *erefōs > *erebor > L. ebur, it would show a > o by P, like G. ablábeia : Cr. ablopia; likely also phṓgō ‘roast/toast/parch’ < *be\a(H2)g- (OE bacan, E. bake, Slavic *bagati ‘ignite’, Ph. bekós \ békos ‘bread’, Arm. bokeł ‘kind of round soft bread’).
​
Why would Messapians name their winds with a foreign Greek name? G. atāburī́tēs is likely from *artā *burg- ‘bake bread’, G. phrū́gō ‘roast/toast/parch’, Latin frīg- ‘roast’, Skt. bhrajj-. Since the ultimate source of these words and the path it took to G. are unknown, the loss of -g- likely comes from *rug > *urg, with *rg > *r like *rd > r in Crete (G. krádē ‘fig-tree’, *kárda > Cr. kára; G. pérdix ‘partridge’, Cr. pḗrix), since some g > d there (hagnós, Cr. adnós ‘holy’). Not all these need have passed through Ms. to L., but most certainly are not standard G., and no makeup of the G. colonists to Italy seems to explain it. Most of these have been seen as Ms. (intermediary) before. Almost all these required changes are seen in Crete. We have much less ability now to determine where the Messapians lived immediately before coming to Italy than they did then. Why attempt to get the better of the ancients when there is no way to prove that they did not come from Crete?
​
The many, many Cretan names in Task- and Dask-, like C. Táskos, Táskus, Táskis, Taskádas, Taskúdas, Taskiádas, Dasskádas, Daskádas, Taskainnádas, Taskannádas, Taskoménēs are matched by many, many names in Daz- for Messapic, like M. Dazimas / Dazomas, Dazos, Dazet, gen. dazohonnihi, dazinnihi, dastidda. These would likely be from G. Ktasadas, Ktēsiádēs, etc. These are from ktḗsios ‘belonging to (one’s) property/home’, ktáomai ‘get / obtain’. Most attested names from G. dialects that changed *a: > *e:, but many named Ktasadas in Lycia (the sons of Ktēsiklês, Kallikrátēs, Diogénēs, etc., so certainly Greek).
​
In Cr., T- vs. D- must come from optional kt- / gd- (G. (k)túpos / (g)doûpos ‘crash / din /knocking / thud’), then Ktēsiádēs : *Kta:siáda:s > Taskiádas. Ms. would then show only the voiced variants, with *Dags- > *Dagz- > Daz-. Its nature as from *gz can be seen when loss of -V- puts it by -t-, with *-gzt- > *-kst- > *-xst- > -xt- in *Dagzet-s > Dazet, gen. *Dagzet-os > *Dagzt-os > Daxtas.
​
The Ms. letter X must have been pronounced like velar fricative /x/ (which is the simplest choice if a Greek dialect using Greek-based letters) but has been written Š by scholars with no evidence. It provides etymology for words with Š- really being X-, like Staboos Xonedonas ‘Xonedonas, son of Stabo’. Greek onínēmi ‘be of use / help / please / delight’ came from PIE *H3onH1-, so its derivative Onḗtōr would have been *Honḗtōr in the past. With *r > n, *Honḗtōr >> Xonedonas.
​
It is not unreasonable to think that some dialects retained PIE *H2- as x- or h- later than others. Compare *H- > h- in:
*H2aps- > G. hápsos ‘joint’, TA āpsā ‘(minor) limbs’, Skt. ápsas- ‘front side’, H. happeššar- ‘limb / part of body’
*H1ek^wos > G. híppos, Ion. íkkos ‘horse’, L. equus
​
Related names (in both G. and Ms.) from the same root: *Hone:tis > *Hone:t^is > *Hone:t^s^is > G. ónēsis ‘use/profit/advantage/delight’, names Onēsís and many more in Onēs-, Ms. gen. Xonetthihi from Xonetthi-. As in other words, palatal *t^ and *t^s^ to Ms. t / th / tth (also Cr. thth ).
​
Sound changes in Ms. are seen in other G. dia., and there’s nothing unique to Alb., shown in:
​
*upo- > G. hupo-, Ms. hipa- with Greek *u- > hu-, Greek *u > ü, and dialect Greek ü > i
​
s > h in exactly the environments for G., not Alb.
​
e > i like G. dia. (*kWetwor- ‘4’ > Hom. písures / Les. pés(s)ures )
​
*-yo > -i
*-osyo > *-ohyö > *-ahie > -aihi
seen in G. sílphion ‘silphium / laser(wort)’, *sirphio- > *sirphi- > Latin sirpe; PIE *gWlhinyo-s > *koleniyo-s > Cr. *koleni-s > NG Cr. kolénēs ‘oak-grove’
​
Change of ph > p by r in sirpe matches G. Aphrodī́tē : Ms. Aprodita.
​
*-osyo > -aihi with VCi > ViCi
​
Ms. (e)ipigrave ‘he wrote’, G. epigráphō with VCi > ViCi
​
G. árguros ‘silver’, Ms. acc. argorian
​
Messapia ‘between the waters’ (maybe a word for ‘peninsula’) requires *dh > *th, *thy > ss, remaining *th > d. This is the sequence in Mac., not Alb.
​
*n disappeared before *Ch, showing that it was a fricative
​
devoiced *d became t / th (just as G. dáptēs ‘eater / bloodsucker (of gnats)’, Cretan thápta ‘gnat’), which only works if *d was *ð
​
3rd sng. -s must be G. -si < -ti
​
opt. 3rd pl. -ain is like G. -oint-, which is not an allowed cluster in any IE but Greek
​
G. Plátōn : Ms. Platoor / Platur shows n / r
​
*perk^-sk^-tlo- > U. persklu ‘public prayer’, Ms. pensklen ‘chapel’ (acc) shows n / r
​
Aphrodī́tē : Aprodita
​
Zeús : Zis
​
Dēmḗtēr : Damatura / Damatira, LA i-da-ma-te / da-ma-te
​
Theānṓ : Thana < *θhānā < *ðǝhānā (*Athana > Thana is possible, but not all a- > 0- (Aprodita ), though there could be conditions)
​
Ms. diva ‘god’ < *the(w)os, G. theós
​
G. teúktōr ‘maker’, ánthrōpos ‘man / human’, Ms. Taotor Andirabas ‘Maker of Men’
​
G. theóphoros ‘possessed by a god / (divinely) inspired’, Ms. t(h)abara- ‘priest’
​
*bhiliyos > G. phílios ‘friendly/beloved’, *bilios > *biliwos >> Ms. biliva ‘beloved (fem)’
​
G. phílos ‘one’s own/friend/deaworthy’, Ms. biles, gen. bilihi, ‘son’, show ph > b like Mac.; *o > e
​
*bher- ‘carry’ > G. phérō, Ms. 3pl. subj. beran
​
*kWe > *k^e > *t^e > G. te, *t^i > Ms. ti / thi ‘and’
​
*gWiH3oto- ‘life’ > G. bíotos / bíos, *biotios > Cr. Bíaththos, *by- > bl- in P Blattius Creticus, Ms. Blatthes \ Blathes
​
*k^leu-si > Ms. klaohi, Skt. śróṣi ‘hear (impv)’
​
*wetes- > G. auto-etḗs ‘in/of the same year’, Ms. atavetes with au > a, o > a
​
​
*kWe > Ms. ti / thi
but
*penkWe > Ms. penke-, G. pénte
​
No regularity here, like G. dia. (*kWetwor- ‘4’ > G. Dor. tétores / Att. téttares / Hom. písures / Les. pés(s)ures / etc.). Irregular outcomes of KW are a hallmark of G., and if Ms. was regular the G. changes by dissim. of *p/kW-kW>k, etc. would explain it (no K > K^ ) (as in *kWolpo- > OE hwealf ‘vault/arch’, G. kólpos ‘bosom/lap / hollow space’; *pokWo- > G. Artopópos, artokópos, LB a-to-po-qo ‘baker’; *hikWkWo-phorgWo- ‘horse-feeder / ostler’ > Ion. ikkophorbó-, hippophorbó-, LB i-po-po-qo-i-, i-qo-po-qo-i; *gWerH3-gWo- > *bhH3ergWo- > phérbō ‘feed / pasture / graze’).
​
​
PIE *westu- appears as G. ástu / wastu ‘town’; other IE don’t have the same meaning or -a-, yet Ms. basti has both (in daranthoa vasti ‘in the city of D’). This neuter -u > -i shows *ü > i, as in hupo- : hipa-. The dat. *wastewi > *wastöü > *vastao > basta could match Taotor, klaohi, showing that it was an u-stem, or maybe some dia. u- > a-stem?
​
​
PIE *g^en(H1)os- > L. genus, G. génos, pl. genéā, Cr. zenia, shows that Ms. zenaides does not prove non-G. origin. Cretan had many z for standard g, and it’s possible they all came from PIE *g^(h). For other ex., see woizeus and more in Viredaz (2003) and G. agathós vs. Cypriot azathós.
​
​
*kWoiw- > G. poi(w)éō ‘make/cause/celebrate/put’, apo-poi(w)éō ‘unmake / (mid) put away from onself / reject’, Ms. au-pave ‘put forth? / set up? / dedicated?’
​
This shows o > u between P_P (as *megWno- ‘naked’ > Arm. merk, *mogWno- > *mugno- > G. gumnós), then dissim. p-p > 0-p, oi > ai, ai > a (Mac. adraía, G. aithríā ‘clear weather’). All seen in G., not Alb.
​
​
Ms. would show irregular outcomes of *e: > i / e / a (if following Weiss), but in his “best” example:
​
*meH ‘don’t’ > G. mḗ, El. mā́, Ms. ma
​
The same shift already is known from G. dia. If I’m right about many “hyper-Doric” words really showing rounding by P / KW (*me: > *mö: > *mä: > *ma: ), this could also apply (Whalen, 2024e).
​
​
The Ms. cities daranthoa & deranthoa greatly resemble G. city names: Therápnē ‘a Lac. city’, therápnē ‘dwelling’, with ther- vs. thar- seen in related therápaina, Boe. tharápēna ‘handmaid’, tharapeúō / therapeúō ‘serve’. Since *dh > d : th is already known, this is far, far, too big a coincidence. These words are all only found in G., with ‘dwelling’ and its use for place names certainly secondary, tertiary, etc. Since -ph- > *-f- > -v-, the -o- here likely for -u- / -w-, with Therápnē : *Therapnā > *Derafnā > *Derawnā > daranthoa
​
​
Weiss says Ms. no appears in contexts where 1sng. would be expected, so *emesyo ‘my’ > G. emeîo, *mio > *ñyo > no. It is possible that G. -eîo is analogy, so *mino > *mno might fit as well. Only G. had *my > *ny > *yn (*somyo- > ksunós \ koinós ‘common/public’).
​
​
L. front(i)- ‘brow/forehead/front’, G. phrontís ‘thought / care’, Ms. acc. bréndon ‘deer’ (related to bréntion ‘stag’s head’, Th. Brentopara )
​
The meaning ‘forehead/front’ > ‘horn / antler’ likely. These show *o > e as in G. phílos, Ms. biles. It is possible i-o > i-ö and o-i > ö-i. If *-osyo > -aihi shows *-yö > *-ye > -i, it would also resemble Theban LB changes of *yo > *yö / *yü > yo / yu, which together explain LA -u / -e for LB -o in otherwise identical names of odd shape (Whalen, 2024f).
​
​
*swiHp-, *swipt- > Ms. sípta, G. G. siōpḗ / siṓpa ‘silence’, OHG gi-swiftón
​
If *s- > h-, *sw- > v-, why s- here? Greek shows a similar oddity, why would Ms. and G. be irregular in exactly the same way?
​
​
G. teúktōr ‘maker’, the god Ms. Taotor, Thōtor, likely *Theotor based on name theotoridda thaotora-s
​
These show *eu > *öü > *äü / *ö: / etc., unlike Alb. *eu > e. Zeús : Zis likely shows specific change after *y. Supposedly, *dy > dd in Ms. (-idda : -idíā ), but *dy- might be different, or already *dy > *dz in Greek, this -dd- from later *iV > *yV (as in G. dia.).
​
​
3rd sng. -s must be G. -si < -ti, palatalization of *t^i can also merge with *k^e > *t^e, etc. Only G. turned both groups into *t^ at a time when they might merge (as in *ky / *ty > tt / ss ) :
​
*hupó-thē-si : hipa-de-s < *upo-dheH1-ti
​
hupo-kau- : hipa-ka-thi < *upo-kau-ti
​
G. hupó-thēma ‘stand/base’, *upo-dheH1-ti > Ms. hipa-de-s ‘he erected / he set up’
​
G. hupo-kaíō ‘burn by applying fire below / light sacrificial fires’, *upo-kau-ti > Ms. hipa-ka-thi ‘she made (this) sacrifice’
​
​
MLM 22 Cae
ana aprodita lahona theotoridda hipakathi theotoridda thaotoras keošorrihi biliva
O Lady Aphrodite: lahona theotoridda made (this) sacrifice for her beloved sister, theotoridda thaotora
​
*kmti- > G. kasígnētos ‘brother’
​
*swesor- > G. éor ‘daughtecousin’ (*kmti- might be added for changing ‘female relative’ > ‘sister’, or specifying meaning after word shifted)
​
*kõsi-hwehor- > *kosyeorh- > *košyeorr- > keošorrihi
​
hupo-kau- : hipa-ka-thi < *upo-kau-ti
​
​
Aphrodī́tē : Aprodita
​
If r was *R, it might turn ph > p as *θh > *θh / *th > th / t (G. theóphoros’, *ðǝho- > *θha- > Ms. t(h)abara-); same in G. sílphion > Latin sirpe. It might also be part of dia. ph > p:
​
seen in G. sílphion ‘silphium / laser(wort)’, *sirphio- > *sirphi- > Latin sirpe; PIE *gWlhinyo-s > *koleniyo-s > Cr. *koleni-s > NG Cr. kolénēs ‘oak-grove’
​
Change of ph > p by r in sirpe matches G. Aphrodī́tē : Ms. Aprodita.
​
G. phōnéō \ pōníō ‘produce a sound
​
*bhoro- > G. phóros ‘tribute/payment’, Skt. bhārá- ‘burden/load/weight’
*burdened > G. pōrós ‘miserable’, talaí-pōros ‘suffering’
​
​
Dēmḗtēr : Damatura / Damatira, LA i-da-ma-te / da-ma-te
​
Since Ms. Platoor / Platur shows o: / u:, Damatura could come from *Dāmātōr. Greek had -ēr > -ōr in compounds ( apátōr ‘fatherless’, a-krátōr \ a-kratḗs ‘powerless / invalid [in law]’ ) and IE does not use this to change the meaning, even when used of gods, like Gmc. *-fadōr > ON Al-föðr ‘fathelord of all’. This is not seen in any attested G., and I highly doubt Ms. happened to get a loan of such an archaic nature when it is seen nowhere else, or anything like it.
​
​
*H1leng^h-? > OHG ant-lingen ‘answer’, H. likzi ‘swear’, G. elégkhō ‘disgrace/question/test’, *yelenx- > *lilix- > Ms. (ni)ligaves ‘he swore?’
​
l > n like n / r above, or l-l dissim.; e- > ye- like dia. o- > wo- (Cr. ophḗlō, Arc. ophéllō ‘owe’, Arc. perf. wophlēk-), also in Arm.
​
​
G. metá ‘in the midst of / among/between / into the middle of / aftebehind’, Ms. ma ‘to’ (in phrases of the form “PN(gen) DN(acc) ma” for ‘from PN to DN’)
​
Mac. deleted -t- between V’s (G. thánatos, *thanaos > *thanos > Mac. dános; *Udra-mãta ‘(place) having water’ > Húdrama (like Skt. udanimá(n)t- ‘abounding in water’) ), so *mea > ma fits Greek evidence. Alb. and other languages in the area did not. Other G. dia. with -d- > 0 make this likely.
​
​
IE *epi-dheH1- ‘put on (covering/lid) / cover > imprison/lock’ > G. epitíthēmi ‘put on (covering/lid) / impose a penalty / grant/give’; *epi-theto > *pideo > Ms. pido ‘she gave’
​
this -o as a past impf. marker matches my analysis of the Phaistos Disk (Whalen, 2023c):
​
PELJAAKO < *peljakao < *pelekato, G. pelekáō ‘hew with an ax’ (e-a > ja-a ; CaV > aCV ; Mac. -t- > 0 between V)
pass. subj., so *-to
​
DOKOR ‘it is decreed’ < *dokeor < *doketor, G. dokéō ‘seem (good)’, dógma ‘opinion / decree’
​
It is very unlikely a people said to come from Crete would happen to be mistaken, yet have this unusual verb ending be found in both places.
​
​
*woino- ‘wine’ > G. oînos, Ms. gen. vinaihi / vunaihi
​
Specific after *w-, other *oi > ai. This matches LA as G., see the word u-na-a on a pithos (likely for wine), showing *ui > wi / u. Mosenkis compared this to the word wi-na-du, which is next to the symbol for ‘wine’. To support this, he adds oinádes ‘place rich in vines’ : wi-na-du ‘vineyard’. This is one of several words that might once have had *woinad- in G., so I wouldn’t be sure of the exact definition. Chiapello (2023) has written that LA a-pa-ki u-na-a on the pithoid jar (which he gives evidence was used religiously) contains a-pa-ki as aparkhaí ‘beginning of a sacrifice / first-fruits (for sacrifice)’ and u-na-a as a name. If only 2 words are found on jar, it would be unlikely 1 would be ‘sacrifice / offering’ and the other a name, unless the name of a god(dess). I think it would improve this derivation to see u-na-a as *uināC (maybe showing that *-ā > *-a, or that long V’s were not always spelled out), as in ‘offering of wine (from this jar for wine)’, which fits the context. Otherwise, *oinawyos > G. Oineús, Oinaîos, *-awyoi contracted > *-aai ? (so ‘to Bacchus’?).
​
As further evidence, see the context of LA libation formula on the ladle TL Za 1 (given in Younger) with U-NA-KA-NA-SI as uinā-kransin from *oinā-krantim ‘mixing/blending (of wine & water)’:
​
G. kígkrēmi / keránnūmi ‘mix / mingle / blend / dilute wine with water’
​
kígkrēmi >> krêsis ‘mixing/blending (of wine & water)’
​
keránnūmi >> *krantis > kransi-
​
with each stem (with or without nasal infix) creating its own derivative.
​
​
​
noun/verb endings:
​
-ais : -ois
-aihi : -oio < *-ohyö
-ain : -ointo
-idda : -idíā
​
*-idyos > *-idyös > *-ides before dy > ddy was probably optional:
​
*gWiH3oto- ‘life’ > G. bíotos / bíos, *biotios > Cr. Bíaththos, *by- > bl- in P Blattius Creticus, Ms. Blatthes / Blathes
​
​
The presence of names ending in -a(m)bos on Crete, like Sḗrambos, sḗrambos ‘kind of dung beetle’, could be seen as the source of words with unknown etymology in -bos. There are several Greek words of similar meaning ending in -ambos or -umbos:
​
íambos ‘2-syllable metrical foot / iambic verse’
thríambos ‘hymn to Dionysus / name of D.’
dīthúrambos ‘hymn to D. / name of D. / bombastic speech’
íthumbos ‘song and dance for followers of D.’
​
All of these might originally been names for songs/dances used in festivals and the worship of Dionysus (and thus all likely loanwords). The association of íambos with 2 and its similarity to thríambos which could be from *tri- ‘3’ makes a connection between dīthúrambos and *kWetur- ‘4’ seem possible. Though dīthúr- is not immediately obvious as < *kWetwor-, G. tetráki ‘four times’ is the source of Greek tetrakínē / thidrakínē ‘lettuce’, and *thidwur-aki-k-s ? > *thwidraks > thrúdax \ thrídax \ thídrax \ thródax. This shows that *thidwur- > thidra- meant ‘four’ (from the form of the flowers, arranged into groups of 4 petals). Ms. is known to have changed *kWe ‘and’ > thi, so this fits.
​
They all resemble IE numbers, so in í- ‘2-syllable…’, thrí-, dīthúr- it seems unlikely to be chance. Some might have been formed like Latin tripudium ‘kind of religious dance’ from Indo-European numbers: two-step, three-step, etc. (describing the timing of the rhythm, the number of steps in each section, or any similar feature). I’m sure I’ve seen these speculations before, but I don’t know the exact source. If these came from a form of Greek similar to LA it would confirm several sound changes. Adding in data from Ms., most of these changes are confirmed.
​
2 *dwi- > *dwy- > *wy- > *yy- > *iy- > íambos ‘2-syllable metrical foot / iambic verse’ (*dwiH2pyugo- >> Iāpugía )
​
3 *tri- > *thri- > thríambos (alternation of Chr / Cr likely from *R, G. Aphrodī́tē : Ms. Aprodita, G. sílphion ‘silphium / laser(wort)’, *sirphio- > *sirphi- > Latin sirpe )
​
4 *kWetwor- > *k^idwur- > *t^iwdur- > *thiwdur- > dīthúrambos (*kWe > ti / thi, *-t- > -d-, also met.; maybe dissim. of *kwiw- > *kwi:- if the stages for *kWe > ti / thi were *kwe > *kw^e > *k^we, etc.)
​
10 *dekmt-ulos > *dekãt-ulos > dáktulos ‘finger, toe’ (maybe this is also related to loss of *ǝ from syllabic C (if *m > *ǝm > *õ / *ã, etc.), G. theóphoros’, *ðǝho- > *θha- > Ms. t(h)abara-.
​
That leaves íthumbos the only problem. If from PIE ‘5’, it would require a lot of changes. However, when I saw that the path of change for signs from CH > LA / LB (Ferrara et al.) included
​
I *28 < CH 008 hand with 5 fingers
​
Since neither ‘5’ nor ‘hand’ begins with i-, I might have been in trouble if I hadn’t been saying for years that íthumbos was ‘5’ in this sequence. I considered the fact that some languages lose the old word for ‘5’ and replace it with ‘hand’ or ‘all’. If ‘five’ was replaced in LA, then there’s a solution. Since G. has
​
*wik^wo- > *wiswo- > wiswos, Att. ísos ‘equal/same/even’, Skt. víśva-, Av. vīspa- ‘whole/every/all’ (WI-SI-PE = WISPE ‘all’ on the Phaistos Disk, Whalen, 2023d)
​
which was ‘all’ in other IE, a path *wiswo > *yithwo > ithu- would work. Either w-w > y-w or some w > y before front (with dissim. of *w-w or the same changes as in *wes- > *w^es- > *yes- > G. hésperos ‘evening’, L. vesper ). That an old theory of mine requires i- for ‘5’ in a language that loaned words into G., and the CH for ‘hand’ has been shown to be the source for I *28 by another researcher who had no knowledge of this (or mentioned the consequences for Greek / LA for any sound values it would produce) seems like independent evidence.
​
​
Though I say *wik^wo- > *wiswo-, most would see this as impossible for an apparent Centum language. Phrygian has the same optionality. For opt. K^ > T^ in G. :
*bhak^- > G. phakós ‘lentil’, phásēlos ‘bean’, Alb. bathë ‘broadbean’
*dheH1k(^)o- > Skt. dhāká- ‘container’, G. thḗkē ‘box/chest/grave/tomb’, thēsaurós ‘treasure/store-room/safe/casket/cavern/subterranean dungeon’
*g^en(H1)os- > L. genus, G. génos, pl. genéā, Cr. zenia, Ms. zenaides
​
This has greater consequences than you might think. Hitchman noted that these Cretan names varied in their endings, with -os / -us / -is (Táskos, Táskus, Táskis, Ms. Daszes), which matches Linear A names in -e / -u corresponding to LB ones in -o. He compared Cr. Bíaththos to LB qi-ja-to (a shepherd from Knossos), LA qi-ja-du. For -th- : -d-, see Mac., Cr., above. Knowing this name is Greek and comes from *gWi(H)wo- ‘alive’ proves that (at least some) Greek names were written in LA. Ms. biles, gen. bilihi, ‘son’, show ph > b like Mac.; -es matches LA names in -e corresponding to LB ones in -o, providing every step in the process. He did not follow it through to this conclusion because he thought these Cretan names were not Greek, and did not attempt to consider the sound changes that would exist if so.
​
I say that Messapic is as Greek as Macedonian (take that however you like). In the interest of parsimony I would say that having a group of Greeks on Crete who speak a very divergent form of Greek makes Chiapello’s claims that LA was Greek very clear. I have tirelessly worked on finding all implications of this, using known sound changes from Crete to explain why LA was not deciphered until now. Almost every change in Ms. is seen in LA. Just as several very odd words, very odd changes, many dialects existed on Crete, I see no reason why one of them could not come to Italy when Minoan society began to crumble. G. te matches Ms. ti with e > i, as in many LA words, and these changes also include Pa > Po (*panto- > *ponto- in the LA accounting terms ku-ro ‘(sub-)total’, po-to-ku-ro ‘grand total’), o: / u:, o / u (LA has few signs for Co used), th > d (especially on the Phaistos Disk).
​
Please see the obvious equations here. If you could send this to as many people as you know, mention it to students, friends, anyone, it could help immensely. Don’t let a mistake continue unchecked for so long.
​
https://www.academia.edu/116877237

OperationalError at /185772/

(2003, "Can't connect to MySQL server on '162.213.121.208:3306' (111)")Request Method:GETRequest URL:https://spyntax-app.herokuapp.com/185772/Django Version:4.1.6Exception Type:OperationalErrorException Value:(2003, "Can't connect to MySQL server on '162.213.121.208:3306' (111)")Exception Location:/app/.heroku/python/lib/python3.10/site-packages/MySQLdb/connections.py, line 185, in __init__Raised during:app.views.pagesPython Executable:/app/.heroku/python/bin/pythonPython Version:3.10.10Python Path:['/app/.heroku/python/bin', '/app', '/app/.heroku/python/lib/python310.zip', '/app/.heroku/python/lib/python3.10', '/app/.heroku/python/lib/python3.10/lib-dynload', '/app/.heroku/python/lib/python3.10/site-packages']Server time:Sun, 24 Mar 2024 05:44:57 +0000

Traceback Switch to copy-and-paste view

• /app/.heroku/python/lib/python3.10/site-packages/django/db/backends/base/base.py , line 282, in ensure_connection

1. self.connect() …
2. Local vars

• /app/.heroku/python/lib/python3.10/site-packages/django/utils/asyncio.py , line 26, in inner

1. return func(*args, **kwargs) …
2. Local vars

• /app/.heroku/python/lib/python3.10/site-packages/django/db/backends/base/base.py , line 263, in connect

1. self.connection = self.get_new_connection(conn_params) …
2. Local vars

• /app/.heroku/python/lib/python3.10/site-packages/django/utils/asyncio.py , line 26, in inner

1. return func(*args, **kwargs) …
2. Local vars

• /app/.heroku/python/lib/python3.10/site-packages/django/db/backends/mysql/base.py , line 247, in get_new_connection

1. connection = Database.connect(**conn_params) …
2. Local vars

• /app/.heroku/python/lib/python3.10/site-packages/MySQLdb/__init__.py , line 123, in Connect

1. return Connection(*args, **kwargs) …
2. Local vars

• /app/.heroku/python/lib/python3.10/site-packages/MySQLdb/connections.py , line 185, in __init__

1. super().__init__(*args, **kwargs2) …
2. Local vars

• The above exception ((2003, "Can't connect to MySQL server on '162.213.121.208:3306' (111)")) was the direct cause of the following exception:
• /app/.heroku/python/lib/python3.10/site-packages/django/core/handlers/exception.py , line 55, in inner

1. response = get_response(request) …
2. Local vars

• /app/.heroku/python/lib/python3.10/site-packages/django/core/handlers/base.py , line 197, in _get_response

1. response = wrapped_callback(request, *callback_args, **callback_kwargs) …
2. Local vars

• /app/app/views.py , line 25, in pages

1. url = Url.objects.filter(url=url)[0] …
2. Local vars

• /app/.heroku/python/lib/python3.10/site-packages/django/db/models/query.py , line 445, in __getitem__

1. qs._fetch_all() …
2. Local vars

• /app/.heroku/python/lib/python3.10/site-packages/django/db/models/query.py , line 1867, in _fetch_all

1. self._result_cache = list(self._iterable_class(self)) …
2. Local vars

• /app/.heroku/python/lib/python3.10/site-packages/django/db/models/query.py , line 87, in __iter__

1. results = compiler.execute_sql( …
2. Local vars

• /app/.heroku/python/lib/python3.10/site-packages/django/db/models/sql/compiler.py , line 1396, in execute_sql

1. cursor = self.connection.cursor() …
2. Local vars

• /app/.heroku/python/lib/python3.10/site-packages/django/utils/asyncio.py , line 26, in inner

1. return func(*args, **kwargs) …
2. Local vars

• /app/.heroku/python/lib/python3.10/site-packages/django/db/backends/base/base.py , line 323, in cursor

1. return self._cursor() …
2. Local vars

• /app/.heroku/python/lib/python3.10/site-packages/django/db/backends/base/base.py , line 299, in _cursor

1. self.ensure_connection() …
2. Local vars

• /app/.heroku/python/lib/python3.10/site-packages/django/utils/asyncio.py , line 26, in inner

1. return func(*args, **kwargs) …
2. Local vars

• /app/.heroku/python/lib/python3.10/site-packages/django/db/backends/base/base.py , line 281, in ensure_connection

1. with self.wrap_database_errors: …
2. Local vars

• /app/.heroku/python/lib/python3.10/site-packages/django/db/utils.py , line 91, in __exit__

1. raise dj_exc_value.with_traceback(traceback) from exc_value …
2. Local vars

• /app/.heroku/python/lib/python3.10/site-packages/django/db/backends/base/base.py , line 282, in ensure_connection

1. self.connect() …
2. Local vars

• /app/.heroku/python/lib/python3.10/site-packages/django/utils/asyncio.py , line 26, in inner

1. return func(*args, **kwargs) …
2. Local vars

• /app/.heroku/python/lib/python3.10/site-packages/django/db/backends/base/base.py , line 263, in connect

1. self.connection = self.get_new_connection(conn_params) …
2. Local vars

• /app/.heroku/python/lib/python3.10/site-packages/django/utils/asyncio.py , line 26, in inner

1. return func(*args, **kwargs) …
2. Local vars

• /app/.heroku/python/lib/python3.10/site-packages/django/db/backends/mysql/base.py , line 247, in get_new_connection

1. connection = Database.connect(**conn_params) …
2. Local vars

• /app/.heroku/python/lib/python3.10/site-packages/MySQLdb/__init__.py , line 123, in Connect

1. return Connection(*args, **kwargs) …
2. Local vars

• /app/.heroku/python/lib/python3.10/site-packages/MySQLdb/connections.py , line 185, in __init__

1. super().__init__(*args, **kwargs2) …
2. Local vars

Request information

USER

AnonymousUser

GET

No GET data

POST

No POST data

FILES

No FILES data

COOKIES

No cookie data

META

VariableValueHTTP_ACCEPT'text/html,application/xhtml+xml,application/xml;q=0.9,image/avif,image/webp,image/apng,*/*;q=0.8,application/signed-exchange;v=b3;q=0.7'HTTP_ACCEPT_ENCODING'gzip, deflate, br'HTTP_ACCEPT_LANGUAGE'en-US,en;q=0.9'HTTP_CACHE_CONTROL'max-age=0'HTTP_CONNECTION'close'HTTP_CONNECT_TIME'0'HTTP_HOST'spyntax-app.herokuapp.com'HTTP_SEC_CH_UA'"Not-A.Brand";v="99", "Chromium";v="124"'HTTP_SEC_CH_UA_MOBILE'?0'HTTP_SEC_CH_UA_PLATFORM'"Linux"'HTTP_SEC_FETCH_DEST'document'HTTP_SEC_FETCH_MODE'navigate'HTTP_SEC_FETCH_SITE'cross-site'HTTP_SEC_FETCH_USER'?1'HTTP_TOTAL_ROUTE_TIME'0'HTTP_UPGRADE_INSECURE_REQUESTS'1'HTTP_USER_AGENT('Mozilla/5.0 (X11; Linux x86_64) AppleWebKit/537.36 (KHTML, like Gecko) ' 'Chrome/124.0.0.0 Safari/537.36')HTTP_VIA'1.1 vegur'HTTP_X_FORWARDED_FOR'41.89.230.156'HTTP_X_FORWARDED_PORT'443'HTTP_X_FORWARDED_PROTO'https'HTTP_X_REQUEST_ID'94946a24-6239-49c2-a5d4-7caa5d2ba409'HTTP_X_REQUEST_START'1711259097887'PATH_INFO'/185772/'QUERY_STRING''RAW_URI'/185772/'REMOTE_ADDR'10.1.92.168'REMOTE_PORT'14869'REQUEST_METHOD'GET'SCRIPT_NAME''SERVER_NAME'0.0.0.0'SERVER_PORT'17257'SERVER_PROTOCOL'HTTP/1.1'SERVER_SOFTWARE'gunicorn/20.1.0'gunicorn.socketwsgi.errorswsgi.file_wrapperwsgi.inputwsgi.input_terminatedTruewsgi.multiprocessTruewsgi.multithreadFalsewsgi.run_onceFalsewsgi.url_scheme'https'wsgi.version(1, 0)

Settings

Using settings module backend.settings

SettingValueABSOLUTE_URL_OVERRIDES{}ADMINS[]ALLOWED_HOSTS['localhost', '.herokuapp.com', 'spyntax.org', 'spyntax-app.herokuapp.com', '.spyntax.org', '*']APPEND_SLASHTrueAUTHENTICATION_BACKENDS['django.contrib.auth.backends.ModelBackend']AUTH_PASSWORD_VALIDATORS'********************'AUTH_USER_MODEL'auth.User'BASE_DIRPosixPath('/app')CACHES{'default': {'BACKEND': 'django.core.cache.backends.locmem.LocMemCache'}}CACHE_MIDDLEWARE_ALIAS'default'CACHE_MIDDLEWARE_KEY_PREFIX'********************'CACHE_MIDDLEWARE_SECONDS600CORS_ALLOWED_ORIGINS['https://*.spyntax.org', 'https://www.spyntax.org', 'http://*.spyntax.org', 'http://www.spyntax.org', 'http://*.herokuapp.com', 'https://*.herokuapp.com', 'https://*.*']CORS_ALLOW_ALL_ORIGINSTrueCORS_ALLOW_CREDENTIALSTrueCSRF_COOKIE_AGE31449600CSRF_COOKIE_DOMAINNoneCSRF_COOKIE_HTTPONLYFalseCSRF_COOKIE_MASKEDFalseCSRF_COOKIE_NAME'csrftoken'CSRF_COOKIE_PATH'/'CSRF_COOKIE_SAMESITE'Lax'CSRF_COOKIE_SECUREFalseCSRF_FAILURE_VIEW'django.views.csrf.csrf_failure'CSRF_HEADER_NAME'HTTP_X_CSRFTOKEN'CSRF_TRUSTED_ORIGINS['https://*.spyntax.org', 'https://www.spyntax.org', 'http://*.spyntax.org', 'http://www.spyntax.org', 'http://*.herokuapp.com', 'https://*.herokuapp.com', 'https://*.*']CSRF_USE_SESSIONSFalseDATABASES{'default': {'ATOMIC_REQUESTS': False, 'AUTOCOMMIT': True, 'CONN_HEALTH_CHECKS': False, 'CONN_MAX_AGE': 0, 'ENGINE': 'django.db.backends.mysql', 'HOST': '162.213.121.208', 'NAME': 'smart_spyntax', 'OPTIONS': {}, 'PASSWORD': '********************', 'PORT': '3306', 'TEST': {'CHARSET': None, 'COLLATION': None, 'MIGRATE': True, 'MIRROR': None, 'NAME': None}, 'TIME_ZONE': None, 'USER': 'smart_spyntax'}}DATABASE_ROUTERS[]DATA_UPLOAD_MAX_MEMORY_SIZE2621440DATA_UPLOAD_MAX_NUMBER_FIELDS1000DATETIME_FORMAT'N j, Y, P'DATETIME_INPUT_FORMATS['%Y-%m-%d %H:%M:%S', '%Y-%m-%d %H:%M:%S.%f', '%Y-%m-%d %H:%M', '%m/%d/%Y %H:%M:%S', '%m/%d/%Y %H:%M:%S.%f', '%m/%d/%Y %H:%M', '%m/%d/%y %H:%M:%S', '%m/%d/%y %H:%M:%S.%f', '%m/%d/%y %H:%M']DATE_FORMAT'N j, Y'DATE_INPUT_FORMATS['%Y-%m-%d', '%m/%d/%Y', '%m/%d/%y', '%b %d %Y', '%b %d, %Y', '%d %b %Y', '%d %b, %Y', '%B %d %Y', '%B %d, %Y', '%d %B %Y', '%d %B, %Y']DEBUGTrueDEBUG_PROPAGATE_EXCEPTIONSFalseDECIMAL_SEPARATOR'.'DEFAULT_AUTO_FIELD'django.db.models.BigAutoField'DEFAULT_CHARSET'utf-8'DEFAULT_EXCEPTION_REPORTER'django.views.debug.ExceptionReporter'DEFAULT_EXCEPTION_REPORTER_FILTER'django.views.debug.SafeExceptionReporterFilter'DEFAULT_FILE_STORAGE'django.core.files.storage.FileSystemStorage'DEFAULT_FROM_EMAIL'webmaster@localhost'DEFAULT_INDEX_TABLESPACE''DEFAULT_TABLESPACE''DISALLOWED_USER_AGENTS[]EMAIL_BACKEND'django.core.mail.backends.smtp.EmailBackend'EMAIL_HOST'localhost'EMAIL_HOST_PASSWORD'********************'EMAIL_HOST_USER''EMAIL_PORT25EMAIL_SSL_CERTFILENoneEMAIL_SSL_KEYFILE'********************'EMAIL_SUBJECT_PREFIX'[Django] 'EMAIL_TIMEOUTNoneEMAIL_USE_LOCALTIMEFalseEMAIL_USE_SSLFalseEMAIL_USE_TLSFalseFILE_UPLOAD_DIRECTORY_PERMISSIONSNoneFILE_UPLOAD_HANDLERS['django.core.files.uploadhandler.MemoryFileUploadHandler', 'django.core.files.uploadhandler.TemporaryFileUploadHandler']FILE_UPLOAD_MAX_MEMORY_SIZE2621440FILE_UPLOAD_PERMISSIONS420FILE_UPLOAD_TEMP_DIRNoneFIRST_DAY_OF_WEEK0FIXTURE_DIRS[]FORCE_SCRIPT_NAMENoneFORMAT_MODULE_PATHNoneFORM_RENDERER'django.forms.renderers.DjangoTemplates'IGNORABLE_404_URLS[]INSTALLED_APPS['corsheaders', 'whitenoise.runserver_nostatic', 'django.contrib.admin', 'django.contrib.auth', 'django.contrib.contenttypes', 'django.contrib.sessions', 'django.contrib.messages', 'app.apps.AppConfig']INTERNAL_IPS[]LANGUAGES[('af', 'Afrikaans'), ('ar', 'Arabic'), ('ar-dz', 'Algerian Arabic'), ('ast', 'Asturian'), ('az', 'Azerbaijani'), ('bg', 'Bulgarian'), ('be', 'Belarusian'), ('bn', 'Bengali'), ('br', 'Breton'), ('bs', 'Bosnian'), ('ca', 'Catalan'), ('cs', 'Czech'), ('cy', 'Welsh'), ('da', 'Danish'), ('de', 'German'), ('dsb', 'Lower Sorbian'), ('el', 'Greek'), ('en', 'English'), ('en-au', 'Australian English'), ('en-gb', 'British English'), ('eo', 'Esperanto'), ('es', 'Spanish'), ('es-ar', 'Argentinian Spanish'), ('es-co', 'Colombian Spanish'), ('es-mx', 'Mexican Spanish'), ('es-ni', 'Nicaraguan Spanish'), ('es-ve', 'Venezuelan Spanish'), ('et', 'Estonian'), ('eu', 'Basque'), ('fa', 'Persian'), ('fi', 'Finnish'), ('fr', 'French'), ('fy', 'Frisian'), ('ga', 'Irish'), ('gd', 'Scottish Gaelic'), ('gl', 'Galician'), ('he', 'Hebrew'), ('hi', 'Hindi'), ('hr', 'Croatian'), ('hsb', 'Upper Sorbian'), ('hu', 'Hungarian'), ('hy', 'Armenian'), ('ia', 'Interlingua'), ('id', 'Indonesian'), ('ig', 'Igbo'), ('io', 'Ido'), ('is', 'Icelandic'), ('it', 'Italian'), ('ja', 'Japanese'), ('ka', 'Georgian'), ('kab', 'Kabyle'), ('kk', 'Kazakh'), ('km', 'Khmer'), ('kn', 'Kannada'), ('ko', 'Korean'), ('ky', 'Kyrgyz'), ('lb', 'Luxembourgish'), ('lt', 'Lithuanian'), ('lv', 'Latvian'), ('mk', 'Macedonian'), ('ml', 'Malayalam'), ('mn', 'Mongolian'), ('mr', 'Marathi'), ('ms', 'Malay'), ('my', 'Burmese'), ('nb', 'Norwegian Bokmål'), ('ne', 'Nepali'), ('nl', 'Dutch'), ('nn', 'Norwegian Nynorsk'), ('os', 'Ossetic'), ('pa', 'Punjabi'), ('pl', 'Polish'), ('pt', 'Portuguese'), ('pt-br', 'Brazilian Portuguese'), ('ro', 'Romanian'), ('ru', 'Russian'), ('sk', 'Slovak'), ('sl', 'Slovenian'), ('sq', 'Albanian'), ('sr', 'Serbian'), ('sr-latn', 'Serbian Latin'), ('sv', 'Swedish'), ('sw', 'Swahili'), ('ta', 'Tamil'), ('te', 'Telugu'), ('tg', 'Tajik'), ('th', 'Thai'), ('tk', 'Turkmen'), ('tr', 'Turkish'), ('tt', 'Tatar'), ('udm', 'Udmurt'), ('uk', 'Ukrainian'), ('ur', 'Urdu'), ('uz', 'Uzbek'), ('vi', 'Vietnamese'), ('zh-hans', 'Simplified Chinese'), ('zh-hant', 'Traditional Chinese')]LANGUAGES_BIDI['he', 'ar', 'ar-dz', 'fa', 'ur']LANGUAGE_CODE'en-us'LANGUAGE_COOKIE_AGENoneLANGUAGE_COOKIE_DOMAINNoneLANGUAGE_COOKIE_HTTPONLYFalseLANGUAGE_COOKIE_NAME'django_language'LANGUAGE_COOKIE_PATH'/'LANGUAGE_COOKIE_SAMESITENoneLANGUAGE_COOKIE_SECUREFalseLOCALE_PATHS[]LOGGING{}LOGGING_CONFIG'logging.config.dictConfig'LOGIN_REDIRECT_URL'/accounts/profile/'LOGIN_URL'/accounts/login/'LOGOUT_REDIRECT_URLNoneMANAGERS[]MEDIA_ROOT''MEDIA_URL'/'MESSAGE_STORAGE'django.contrib.messages.storage.fallback.FallbackStorage'MIDDLEWARE['whitenoise.middleware.WhiteNoiseMiddleware', 'django.middleware.security.SecurityMiddleware', 'django.contrib.sessions.middleware.SessionMiddleware', 'django.middleware.common.CommonMiddleware', 'django.middleware.csrf.CsrfViewMiddleware', 'corsheaders.middleware.CorsMiddleware', 'django.contrib.auth.middleware.AuthenticationMiddleware', 'django.contrib.messages.middleware.MessageMiddleware', 'django.middleware.clickjacking.XFrameOptionsMiddleware']MIGRATION_MODULES{}MONTH_DAY_FORMAT'F j'NUMBER_GROUPING0PASSWORD_HASHERS'********************'PASSWORD_RESET_TIMEOUT'********************'PREPEND_WWWFalseROOT_URLCONF'backend.urls'SECRET_KEY'********************'SECRET_KEY_FALLBACKS'********************'SECURE_CONTENT_TYPE_NOSNIFFTrueSECURE_CROSS_ORIGIN_OPENER_POLICY'same-origin'SECURE_HSTS_INCLUDE_SUBDOMAINSFalseSECURE_HSTS_PRELOADFalseSECURE_HSTS_SECONDS0SECURE_PROXY_SSL_HEADERNoneSECURE_REDIRECT_EXEMPT[]SECURE_REFERRER_POLICY'same-origin'SECURE_SSL_HOSTNoneSECURE_SSL_REDIRECTFalseSERVER_EMAIL'root@localhost'SESSION_CACHE_ALIAS'default'SESSION_COOKIE_AGE1209600SESSION_COOKIE_DOMAINNoneSESSION_COOKIE_HTTPONLYTrueSESSION_COOKIE_NAME'sessionid'SESSION_COOKIE_PATH'/'SESSION_COOKIE_SAMESITE'Lax'SESSION_COOKIE_SECUREFalseSESSION_ENGINE'django.contrib.sessions.backends.db'SESSION_EXPIRE_AT_BROWSER_CLOSEFalseSESSION_FILE_PATHNoneSESSION_SAVE_EVERY_REQUESTFalseSESSION_SERIALIZER'django.contrib.sessions.serializers.JSONSerializer'SETTINGS_MODULE'backend.settings'SHORT_DATETIME_FORMAT'm/d/Y P'SHORT_DATE_FORMAT'm/d/Y'SIGNING_BACKEND'django.core.signing.TimestampSigner'SILENCED_SYSTEM_CHECKS[]STATICFILES_DIRS[]STATICFILES_FINDERS['django.contrib.staticfiles.finders.FileSystemFinder', 'django.contrib.staticfiles.finders.AppDirectoriesFinder']STATICFILES_STORAGE'whitenoise.storage.CompressedStaticFilesStorage'STATIC_ROOT'/app/staticfiles'STATIC_URL'/static/'TEMPLATES[{'APP_DIRS': True, 'BACKEND': 'django.template.backends.django.DjangoTemplates', 'DIRS': [], 'OPTIONS': {'context_processors': ['django.template.context_processors.debug', 'django.template.context_processors.request', 'django.contrib.auth.context_processors.auth', 'django.contrib.messages.context_processors.messages']}}]TEST_NON_SERIALIZED_APPS[]TEST_RUNNER'django.test.runner.DiscoverRunner'THOUSAND_SEPARATOR','TIME_FORMAT'P'TIME_INPUT_FORMATS['%H:%M:%S', '%H:%M:%S.%f', '%H:%M']TIME_ZONE'UTC'USE_DEPRECATED_PYTZFalseUSE_I18NTrueUSE_L10NTrueUSE_THOUSAND_SEPARATORFalseUSE_TZTrueUSE_X_FORWARDED_HOSTFalseUSE_X_FORWARDED_PORTFalseWSGI_APPLICATION'backend.wsgi.application'X_FRAME_OPTIONS'DENY'YEAR_MONTH_FORMAT'F Y'
You’re seeing this error because you have DEBUG = True in your Django settings file. Change that to False , and Django will display a standard page generated by the handler for this status code.